ETF Nasıl Alınır ?

Efenim aslında platformda yatırım başlığı altında neredeyse tüm yatırım araçlarına değindiğimi düşünüyordum. Ancak bir noksanımız mevcut. Bu yazımızda konumuz borsa yatırım fonlarının nasıl alınıp satıldığı yani etf nasıl alınır meselesi. Yazımızda etf nasıl alınır meselesinden evvel etf’nin tam anlamıyla ne olduğu, nasıl işlem gördüğü, etf nasıl alınır ve etf yatırımı nasıl yapılır hususlarına değineceğiz.

ETF Nedir?

ETF’nin açılımı exchange trade fund’tur. Türkçesi borsa yatırım fonudur. Adından da gayet anlaşılır bir yatırım aracı. Ancak biraz detay girelim.

ETF tipik bir fondur. Yatırım fonunun ne olduğuna dair bilginiz yok ya da “ulan yatırım fonunun duayeni ben olucam” gibi düşünceleriniz var ise muhakkak yatırım fonu yatırımı ve yatırım fonu skandalı yazılarımı okuyunuz.

ETF’nin İçinde Neler Var?

Efenim borsa yatırım fonu diyoruz ama illa da içinde sadece bir borsanın hisseleri olacak diye bir kaide bulunmamaktadır. Tabii ki portföyde ağırlıklı olarak hisse senedi tutulur. Ancak bunun dışında hedge amaçlı diğer yatırım araçlarının da alım satımı yapılır.

Borsa yatırım fonunu sadece borsaya yatırım yapan bir araç gibi düşünmeyin. Aslında ETF’nin temel gayesi bir endekse yatırım yapmaktır. Başka neler olabilir: hisse senetleri dışında muhtelif emtia (altın, gümüş, kıymetli madenler, arpa buğday taneler ve petrol) ya da tahviller fon yönetimi tarafından endekslenebilir ve ETF olarak değerlendirilen varlıklardır.

Fon Yönetimi Neye Göre Alır Satar

Fon yönetimleri profesyonel, bu işi belgesiyle yapan abiler/ablalardır. O yüzden muhakkak bir risk hesapları bulunur. Bununla birlikte her fonun sirküleri (izahnamesi) olur. Burada fon yönetimi baştan sınırları çizer ve der ki: kardeşim ben maksimum tüm portföyün %60’ını hisse, %20’sini kıymetli maden, %20’sini de tahvile basıcam. Ama dönemler arası değişiklik yapabilirim. Yani izahnamede belirtilen oranlar maksimum olup anlık Takasbank üzerinden erişebilirsiniz.

Bu Fon Nasıl Borsaya Endeksli?

Şu yukarıdaki kısmı okuyunca muhtemelen aklınıza şu geldi: “hacım bunların benim yaptığım borsa yatırımından farklı yaptığı bir şey yok,bu nasıl borsaya endeksli oluyor?”.

O iş öyle değil. Şimdi bu etf lerin izahnamelerini okursanız görürsünüz zaten. Etf nin tanımında endeksli olduğu varlıkların değer değişimini yansıtmayı amaçlar diyor.

Örnek Versene

Mesela Bist-30 fonu aldık diyelim. Gayemiz borsadaki en büyük 30 şirketin hisselerini tek tek alıp temettüsü cartı curtu uğraşmadan portföyün kendi kendine yürümesini beklemek. BYF şöyle yapıyor. Katılımcılardan para toplanıyor, toplanan para ile izahnamede belirtildiği oranda para, bist-30 hisselerinin bist-30 endeksindeki ağırlığı nispetinde satın alınıyor. Böylece endeksin hareketine yaklaşılmış olunuyor.

Temettü, değer değişimi filan olduğunda bu işler doğrudan fon fiyatına yansıyor. Yani yatırım fonu yönetimi bir şekilde başlıktaki yatırım aracına endeksliyor. O endeks ile aynı şekilde hareket görmesini sağlıyor fonun.

Kısıtlamalar

Efenim piyasanın yatırımdan sorumlu ağası SPK, bu etf ler için bazı kısıtlamalar getirmiştir.

Ağamız der ki; Ey ETF’ler!

-adam olun,

-topladığınız paranın minimum %80’ini söylediğiniz endeksteki varlılara yatırın.

ETF’nin Yatırım Fonundan Farkı Nedir?

ETF’ler tıpkı hisseler gibi borsada işlem görebilir. Normal yatırım fonları takasbank nezdinde işlem görür. ETF’lerin bu özelliği likidite yani alım-satım kolaylığı sağlamaktadır.

Bir diğer ve bence en önemli olan fark ise fiyat tespitindedir. Efenim yatırım fonunda yatırım fonunun fiyatı bir önceki gün yatırım yapılan varlıkların kesinleşen fiyatlarından tespit edilir. ETF’de ise yatırım fonunun (katılım paylarının) fiyatları anlık değişmektedir. Çünkü yatırım yapılan varlıkların değeri anlık olarak değişmektedir.

Kimler Kullanmalı?

ETF nasıl alınır yazımızın en faydalı olacak kısmı burasıdır. Dolayısıyla en az okunacağını tahmin ettiğim bölüm de burası. Ama yine de yazacağım. Durduramıyorum yazasım geliyor.

Etf ler aktif olarak yatırım yapmaya vakti olmayan, yatırım stratejisini şirket özeline indirmekten ziyade doğrudan bir ülkenin borsası, borsada belirli bir sektör, belirli bir metale, belirli bir bölgenin şirketlerine yatırım yapmak isteyen kişiler için uygundur. Bununla birlikte muhtelif yatırım araçlarına yatırım yapmak isteyen ancak işlem maliyetleri nedeniyle yatırımdan kaçan kişiler için de uygundur.

ETF yatırımları trade ya da trade stratejisi yapanlar için kesinlikle tavsiye etmediğim bir yatırım tipidir.

Hangisini Alayım?

Son dönemde BES lerin yatırımlarını fonlara kaydırması, küçük yatırımcıların finansal özgürlük elde etme maksatlı yatırımlarını arttırması, yatırım fonlarının daha likit olması, yatırım fonunun riskinin nispeten direk yatırım yapmaktan daha az olması nedeniyle çok sayıda ve fantezide yatırım fonu görüyoruz. Etik olarak belirtmek zorundayım ki şahsım da bunlara kısmen yatırım yapmaktadır.

Sen Neler Alıyorsun?

Benim aldığım yatırım fonları kendi portföyümün içinde belirli bir orana sahiptir. Dolayısıyla size uymayabilir. Bir de kendim de yurtdışı borsalarda hisse aldığımdan farklı kafalarda alıyorum bu ETF’yi.

Normalde tek bir hissesini alamayacağım sektörler var. Mesela ABD’deki teknoloji şirketleri. Ya da ne bileyim Avrupa Borsadındaki hisseleri almak için uygun (ucuz) aracı kurum bulamadım. Onun için fonlar bakıyorum. Özetle doğrudan yatırım yapamadığım ya da doğrudan yatırımın pahalı (maliyetli) olduğu alanlarda giriyorum.

ETF Nasıl Alınır ?

Borsada hisse almak için bulunan bir yatırım hesabınızdan ya da yatırım fonu için açtırdığınız yatırım hesabınızdan etf alabilirsiniz.

ETF Tipleri Neler ?

Piyasada çok sayıda ETF bulunmaktadır. Aracı kurumlar sıklıkla yatırım fonu ihraç etmektedir. Bu kapsamda Takasbank sitesini takip etmenizi tavsiye ederim. Yine muhakkak piyasadaki baba aracı kurumların web sitelerini takip edin. Ya da baba portföy yönetim şirketlerinin fonlarını inceleyin.

Ancak genel bir sınıflandırma yapacak olursak ETF’leri şu şekilde sınıflandırmak doğru olur.

• Tahvil ETF’leri
• Endüstri (Sektör) ETF’leri
• Emtia ETF’leri (petrol, buğday, kıymetli maden vs.)
• Ters ETF (hisse senetlerini açığa satarak para kazanmaya çalışan ETF cinsi)
• Endeks ETF’si (MSCI Turkey gibi)

Şunu belirtmem gerekir ki Türkiye özelinde tahvil etf’si ters etf ben pek görmedim. Varsa yazın millet nasiplensin.Ancak diğerleri dönem dönem ihraç ediliyor ve alınıp satılıyor.

Son Düşünceler

Piyasada, yatırım araçları arasında, iş bilmez kişilerin tercih ettiği, risk algısı düşük olanların tercih ettiği yatırım aracı yatırım fonudur algısına kesinlikle kapılmayın. Dönem dönem gayet güzel kazançlar getirebilmektedir yatırım fonları. Öte yandan bir çok insanın yapamadığı risk yönetimi ve portföy yönetimi anlamında oldukça profesyonel hizmet verdiklerinden sizlerin yatırım tercihlerinden daha güvenilir olabilirler. Tabi bunun için bir yönetim ücreti aldıklarını belirtelim. Bu fonların en büyük riskleri muhtemelen sistemik risktir. Ancak bu aşamada da sırtınızı too big to faile yaslayabilirsiniz. Mevcut sistemle hacimli fonların kurtarılacağı açık görünüyor. 

Efenim ETF nasıl alınır yazımızın sonuna geldik. Umarım faydalı olacaktır