Leprechaun Ekonomi Nedir?

Efenim cümleten selamlar. Platformumuzda offshore finans merkezi, offshore hesap nasıl açılır ve offshore bankacılık nedir yazılarımızda bu vergi işlerine detayıyla girmiştim. Bugünkü yazımızın konusu yine bu alanda leprechaun ekonomi nedir konusu üzerine.

Leprechaun Nedir?

Efenim kendimi artık dıttırıdan bir otorite sayıyor olduğumdan bu kelimeye robdöşambırdan esinlenerek lopröşan diyorum. Leprechaun esasen İrlanda’ya insanlar ayak basmadan evvel İrlanda’da yaşayan ve perilere ayakkabı dikerek geçimini sağlayan cüceler demek.

Bu fantastik dünyada yeterince vakit geçirdiyseniz gerçek dünyaya gelin. Evet bilim kurgu sevmiyorum. Hatta sırf bu yüzden  ne harry potter ne de yüzüklerin efendisi filmlerini izlemedim. Let the linç begin.

Leprechaun Ekonomi Nedir?

Terim nobel ödüllü ekonomist paul krugman tarafından önce irlanda ekonomisi daha sonra tüm off shore finans merkezleri için kullanılan bir ifadedir. 

Terimin çıkış noktası 2015 tarihi olup irlanda ekonomisinin önce %23,4 lük büyüme açıklaması daha sonra ise bu büyümenin %36 ya revize edilmesidir.

Krugman bu tarz ekonomilere ilişkin “olm sizin büyümeniz feyk, büyük bir kısmı reel üretimden değil bu firmaların vergi avantajı olması nedeniyle üretimi sizde gerçekleştiriyormuş gibi görükmesinden kaynaklanıyor” demiş, alayınız leprechaun ekonomisiniz, yemezler diye eklemiştir.

Büyüme Verisi Nasıl Açıklanır?

Büyüme verisi bir önceki senenin GSYİH i ile bu sene sonu GSYİH arasındaki farkın deltası yani değişim oranıdır.

Siz bu veriden enflasyonunuzu çıkarırsanız reel GSYİH e erişmiş olursunuz.

GSYİH Nasıl Hesaplanır?

GSYİH bir ülkenin sene içerisinde ürettiği ekonomik değer demektir. Hesaplanması temel olarak 3 metod üzerine olup bunlar harcama yöntemi, tüketim yöntemi ve ülkede verilen toplam maaşlara göre yani gelir yöntemiyle hesaplanır.

İktisatta bizim genel olarak kullandığımız metot harcama yöntemiyle hesaplama olup buna göre GSYİH=c+ı+g+x-m şeklindedir.

Eğer ülkede ithal edilen satılan ve sermaye olarak dışarı çıkmayan bir mal varsa bu ülkenin büyümesine artı olarak yazar.

İrlanda Ne Yaptı?

Esasen burada İrlanda nın tek yaptığı şey kurumlar vergisini düşük tutmaktır. Kalanı şirketler halletmiştir.

Double İrish metodu yazımızda detayıyla yer verdiğim üzere Apple gibi firmalar İrlanda’daki düşük vergi oranlarından faydalanmak için esas üretim yaptığı yerden (diyelim ki ABD olsun) İrlanda’daki merkezine üretime konu olan malı zararına olmayacak şekilde/maliyetine satar. İrlanda’daki firma ise İrlanda’da yazılım ürettiğini iddia ederek bu teknolojik ürünlerin en kıymetli olan yazılım kullanım hakkı bedelini yüksek fiyattan bu firmalara satar. Daha sonra bu yazılım bedeli de eklenerek firmanın tüm satış noktalarına bu mallar en pahalı fiyata satılır.

Burada hem intengible assets denilen maddi olmayan duran varlıklar kullanılır hem de karın büyük kısmı İrlanda’da bırakılmış olur. Böylece İrlanda’nın uygun kurumlar vergisi oranından nasiplenilmiş olunur.

Şunu da ekleyelim gerçi çok yazdım bunu ama yazılım gibi maddi olmayan duran varlıklar vergi denetiminin kara deliğidir. Çünkü yazılım hizmetinin emsal değerinin tespiti ve buradan transfer fiyatlandırması manası çıkarmak çok zordur.

Zaten iyi hırsızlar net şekilde hırsızlık yapmazlar. Gri alanları kullanarak hareket ederler. Gri alanlardan kastımız hem kanunun hem de yerindeliğin yorumlanabileceği alanlardır. Şayet böyle alanlar bulursanız yardırırsınız.

Zaten dünyadaki tahkimlerdeki konular ağırlıkla bu gri alanlardan oluşur ki koca koca hukuk firmaları bu gibi alanlardan faydalanmak için vardır.

Hatta bu yüzden Apple firması önce double irish metodunu kullanmış, daha sonra bu durum farkedince CAIA denilen metoda geçiş yapmıştır. (Capital allowance for intengible assets)

Apple 2016 senesinde sırf bu yüzden 13 milyar Euro ceza yemiştir. Sen milyar sen milyon ne yaptın oglum…

Bu işler ayyuka çıkınca İrlanda’ya olan bu maddi olmayan duran varlık alım satımları 2016 senesinde ilk defa bir G20 ülkesi tarafından yasaklanmıştır. Bu ülke de Brezilya’dır. 

2018’de İrlanda prestijini korumak için maddi olmayan duran varlık ya da intellectual property denilen yazılım tarzı ürünlerin satışına ek bir vergi getirmiştir. Ancak 2019 da IMF İrlanda’nın mali istatistikleri arasında yer alan ve bu platformda çok önemli olduğunu belirttiğimiz FDI verisinin (foreign direct investments:yabancı doğrudan yatırımlar verisi bir ülkenin cari açık/fazla verisinin kalitesini gösterir) %60’nın hayali olduğunu açıklamıştır.

Bizim temel ekonomik göstergeler olarak nitelendirdiğimiz ve GSYİH içeren başta borçluluk ve cari açık ile büyüme verilerinin tamamı sahte durumuna düşmüştür.

2016 da hem IMF’nin bu beyanı hem de AB’nin istatistik Birim Eurostat tarafından denetlemeler yapılmışsa da mevzuata aykırı herhangi bir hususa rastlanılmamıştır. Hayır bu avrupalıların kafası da değişik. Ulan ne bulacan sen ordan. Zaten her şey yasal olmasa çıkar çakarsın cezayı adama. Tabi her şey yasal olucak.

IMF bu durum üzerine İrlanda ya özgü istatistikler ile İrlanda ekonomisinin izlenmesinin büyük yatırımcılar ve kendileri için daha yararlı olacağı sonucuna varmıştır. Her ne kadar İrlanda ülkesi vergi bilgilerini gizli tutmak istese de vergiden kaçınan firmaların Apple gibi büyük ve bilinen firmalar olması, bunların konsolide bilançolarında hangi ülkeden hangi alt kalemden kazancının olduğunun açıklanması ile ülkenin GSYİH’inden bu maddi olmayan duran varlık satışları düşülerek bir GSYİH verisine erişilmeye çalışılmıştır.

Efenim transfer fiyatlandırması ve sermaye dağıtımı vergiden kaçınmanın temel araçlarıdır. Bu temel araçlar  içinde de özellikle emsal fiyat bulması zor olan maddi olmayan duran varlıklar ve yazılım/şerefiye/haklar gibi kalemler sıklıkla kullanılmaktadır. Kullanılmaya da devam edilecektir.

Vergi denetiminin belalısı emsali bulunmayan kişiye özel çözümlere ilişkin alınan hizmet bedellerinin yüksek gösterilmesidir.

Leprechaun ekonomi nedir yazımızı tamamladık. Esen kalın.