Double Irish Nedir?

Efenim bu yazıda konumuz Google, Apple ve bir çok büyük uluslararası şirketin vergiden kaçınma maksadıyla offshore merkezlerindeki paravan şirketleri kullanarak offshore bankalarında nasıl para biriktirdiğini anlatacağız. Konumuz double irish nedir meselesi. Yöntemin adı uluslararası finans dünyasında double irish diye geçer. O yüzden Türkçe ye çevirmedim. Hadi birlikte double irish nedir meselesine girelim.

Yöntemin İcadı ve Gelişimi

Yöntem temel olarak 1980 li yıllarda icat edilmiştir. Özellikle Amerikan firmaları tarafından şirketlerin Amerikada olmayan karlarını vergisiz alana transfer etme yöntemidir.

Örneğin Türkiyedeki Apple firmasının satışlarını ele alalım. Apple firması Türkiye’de telefon satıyor, bu satışlardan gelir tablosuna hep kar yazıyor ama vergisini napıyor? Türkiye’de ödüyor tabii ki. Peki bunu kaçırabilir mi? Double İrish nedir ile tabii ki çok kolay.

Yöntem dutch sandwich ile aynı zannedilir ancak değildir. Double irish ve dutch sandwich aslında birlikte kullanılır. Bu takma ad iki irlanda ekmeği arasında bir hollanda sosisi resminin temsilidir. Yani iki irlandalı şirket bir hollandalı şirket temsilidir.

Efenim ABD hükümetleri tabii ki bu durumdan haberdardır. ABD hükmetleri 2015 yılına kadar şirketlere double irish yöntemini terk etmesini söylemiş, 2020 ye kadar da İrlanda’ya süre vermiştir. Yöntem artık nadiren kullanılmakla birlikte İrlanda hükümetinin “ben illa offshore finans merkezi olucam ülen” inadı sayesinde bu şirketlere single malt ve capital allowances for intangible assets yöntemleri sağlanarak, vergiden kaçınma faaliyeti devam etmiştir.

Hatta bu double sandwich yöntemi nedeni ile Google merkezini İrlanda’ya taşımıştır.

Double Irish Nedir ?

Apple firması normalde ABD de bir firma. Fakat aniden Apple firması bazı hizmetleri İrlanda dan satın almaya karar veriyor. 

Alınan hizmet bir mülkiyet hakkı hizmeti. Emsali yok ve fiziki transfere gerek yok, yalnızca resmi bir fatura var. Amerikadaki Apple firması İrlanda daki Apple firmasına satışları nispetinde bir fatura kesiyor ve para ödüyor. Baştan söyleyelim bu kısım kaçınılan vergi. Biraz daha detaya girelim. Ancak bu işlemle ABD deki apple firmasının karının büyük bir kısmının İrlanda daki Apple firmasına geçtiğini anladınız sanırım.

İrlanda da kurumlar vergisi %12,5 ama biz bu parayı Offshore bankalara aktarıp iyice vergi ödememek istiyoruz. Napıyoruz? Açıyoruz vergi kanununu, irlanda vergi kanunu diyor ki arkadaşım eğer bir irlanda şirketi karının tamamını yurt dışından elde ediyorsa bu parayı vergiye tabi olmadan yurt dışına gönderebilir.

İrlanda Apple şirketi de parayı direk offshore hesabı olan bir şirkete transfer ediyor. Mis gibi vergisiz gelirine kavuşuyor.

Peki Türkiye ye yapılan satışlar ne olacak? Efenim Türkiye Apple firması kazandığı parayı yine mülkiyet hakları satın alımı suretiyle vergiden düşülmesi için hizmet alımı faturasına istinaden İrlanda daki başka bir Apple firmasına yolluyor.

Bu şirket ise yine İrlanda vergi kanunları gereği yurt dışından elde edilen geliriniden kalan karı hollandaya vergisiz uçurabilir. Tam tersi durum da geçerli fakat karşılıklılık olmayacak. İşte İrlandadaki başka bir Apple firması parayı önce hollandadaki apple firmasına, hollandadaki apple firması da parayı İrlanda daki ana apple firmasına yolluyor. Buradan da malumunuz ilgili tutar doğrudan offshore finans merkezlerine uçuyor.

Peki para amerikaya nasıl gidiyor. Efenim abd deki apple firması gidip bu offshore bankacılık yapılan ülkeden kredi çekiyor. Parayı amerikaya hüüp diye getirmiş oluyor.

2016 yılında Apple bu hareketi nedeniyle avrupa birliğinden 13 milyar euro ceza yemiştir.

Single Malt Modeli

Double İrish ve Dutch Sandwich modelleri 2014 te keşfedilip ABD baskısıyla İrlanda hükümetinin kanunlarıyla kapatılmıştır. Ancak pis vergi kaçınmacılar yerinde duramamış ve single malt modelini geliştirmişlerdir. Bu model double irish metodunun bir tık üstüdür. Modelde sadece Malta ülkesine yapılan kar transferleri için vergi alınmaması kanuna eklenmiştir. Bu yüzden adı Single malt olmuştur. Bununla birlikte ABD ve diğer ülkeler durumu hemen ayıkarak süreci 2018 de kapattırmışlardır.

Azgın vergiciler sürekli yeni metotlar geliştirmeye devam etmiştir.

Yeni yöntemin adı capital allowance for intangible assets olup Türkçe’ye maddi olmayan duran varlıklar için sermaye indirimleri çevirisi yapılabilir.

Bu metod çok uzun ve sıkıcı. Ayrıca gerçekten yoruldum. Bitmiyor da abi adamların vergi kaçırma metotları pardon kaçınma. Ama kısaca bahsedecek olursak burada fikri mülkiyet hakkı abd de üretilip offshore ülkesindeki bir firmaya satılıyor. Akabinde bu firma irlanda daki firmaya bunu satıyor. Bu satış yapılırken yüksek faiz ile offshore bankadan kredi çekiliyor. Çekilen kredinin yüksek faizli olmasının nedeni tıpkı Türkiye vergi kanunlarındaki gibi faiz ödemelerinin gider yazılması. Aslında firma neredeyse kendi malını kendi parasıyla sanki kredili almış gibi yapıyor ve faiz ödemesi yapmıyor olmasına rağmen faiz giderlerini vergiden düşüyor. İrlanda hükümeti de buna çanak tutuyor filan.

Double Irish Nedir yazımızın bu aşamada sonuna geldik. Hayde selametle.