Hangi Şirketi Kurmalıyım ?
Efenim bu yazımızda konumuz hangi şirketi kurmalıyım meselesi. Özellikle genç girişimcilere yönelik olacak şekilde yazacağım bu yazıyı. Çünkü Koronavirüs sürecinin de etkisi ile piyasada sıklıkla “bir ticaret yapayım, e ticaretten para kazanayım, perakende ticaret sektörüne dalayım” gibi düşünceye sahip insan sayısı arttı. Tabi bu durumun bir sebebi de işsizlik aslında. İşte bir işletme kurayım parama bakayım diyen yurttaşlarımızın aklına takılan sorunlara ilişkin bir yazı kaleme alalım ve insanlara rehber olalım istedik. Gelin hangi şirketi kurmalıyım sorunuza birlikte cevap arayalım.
Şirket Türleri Nelerdir ?
Ülkemizde şirket türleri tüzel kişiliğe sahip olması ve tüzel kişiliğe sahip olmaması üzerine düzenlenmiştir. Tüzel kişiliği olan şirketler şahıs şirketi, limited şirket ve anonim şirketlerdir. Tüzel kişiliği olan şirketler ise şahıs ve sermaye şirketi olarak sınıflandırılırken limited ve anonim şirketler sermaye şirketi olarak geçer.
Tüzel kişiliği olmayan şirketler ise adi şirketler (adi ortaklık) ,kollektif şirketler ve komandit şirketlerdir. Açıkçası adi ortaklık, kollektif ve komandit şirketler pek tercih edilmediğinden ve şahsım olarak da pek tavsiye etmediğimden hangi şirketi kurmalıyım sorunuzun cevabı için bunları değerlendirmeyeceğim. İlla fantezi yapıp bunlardan kuracağım diyen varsa yorum kısmına belirtsin onu da yazarım.
Şirket Açılış Maliyeti Ne Kadar?
Hangi şirketi kurmalıyım konusunda ilk yapacağımız karşılaştırma açılış maliyeti meselesi. Efenim açılış maliyeti anlamında en ucuz olan şirketler şahıs şirketleridir. Şahıs şirketinin hemen akabinde limited şirket ondan sonra da anonim şirketler gelir.
2020 senesi için şahıs şirketi kurmanın maliyeti takriben 500 TL civarı iken limited şirket için bu tutar (ortak sayısına göre değişmek kaydıyla) yaklaşık 2.500- 3.000 TL civarıdır. SMM’lere giderseniz onlar eski kuruluş tarihli fakat içi boş olan şirketleri daha pahalıya satabiliyorlar.
Bankalar (uyanık olmayan) kredi verirken şirketlerin kuruluş tarihlerini esas alıyor olduğundan hemen ticari kredi çekeyim gibi bir düşünceniz var ise bu eski tarihli şirketleri bir kontrol edebilirsiniz. Ancak böyle bir işlem yapacaksanız dikkatli olun. Zombi şirket satın alıyor olabilirsiniz. Bir profesyonele danışın muhakkak.
Özetle kuruluş maliyeti olarak en ucuz şirket şahıs şirketidir.
Borçlardan Sorumluluk
Bu yazıyı yazma sebebim ve aslında ikinci bir yazıya sebep olacak olan kısım bu. Borçlardan sorumluluk meselesi işin en kritik bacağıdır. İnsanlar bir iş kurarken hep zengin olacağını ve batmayacağını düşünür. Ancak size şöyle söyleyeyim. Yapılan bir istatistik çalışmaya göre Türkiye’de ortalama şirket yaşam süresi 5-7 yıl arasıdır. Dolayısıyla akıllı bir adam batacağı zaman da ne olacağını, şirketi nasıl tasfiye edeceğini ve kendi servet ve birikimine zeval getirmemesi gerektiğini bilmelidir.
Şahıs şirketlerinde olası bir batma halinde şirketin tüm borçlarından şahsi mal varlığınız ile sorumlusunuzdur. Yani bir şahıs şirketi kurdunuz, işleri iyi yürütemediniz ve battınız/iflas ettiniz diyelim. Şirketin borçları ödenene kadar tüm malvarlığınızı (evet şahsınıza ait eviniz ve arabanız hatta fazladan cep telefonunuz ve televizyonunuz dahil bu duruma) kaybetme potansiyeliniz vardır.
Limited şirket ve anonim şirketlerde ise şayet kredi borçlarına veyahut diğer borçlara şahsınıza ait herhangi bir şeyi ipotek/rehin vermedi iseniz ya da kredi sözleşmelerine şahsi olarak kefalet imzanızı atmadı iseniz sorumlu olmazsınız. Daha doğru bir ifade ile sadece şirkete koyduğunuz sermaye kadar sorumlu olursunuz. Yani şirketteki hisseniz tutarında sorumlusunuzdur ki bu şu demek değildir: Şirkette 50.000 TL tutarlı hissen var. Sen şirket iflas ettiğinde 50. 000 TL’ ye kadar sorumlusundur. Hayır kardeşim sen şirkete borcunu ödediysen kamu borçları (vergi ve sgk borçları) hariç şahsi sorumluluğun bulunmaz.
Önemli not: Kamu borçlarından sorumluluk sadece Limited Şirketler için geçerlidir. Anonim şirketlerde şirket ortakları kamu borcu dediğimiz vergi ve sgk borçlarından şahsi olarak sorumlu tutulamaz.
Yani limited ve anonim şirketlerde şirket borcunu ödeyemiyorsa ortaklar istediği zaman çekip gider. Borç şirketindir. Başka bir yazının konusudur ama kapitalizm denen illetin en büyük adımı şirketlerin tüzel kişiliğinin kazandırılmasıdır.
Vergi Konusu
Efenim kritik konulardan birisi de bu vergi konusudur. Şahıs şirketleri gelir vergisi kanuna tabi iken limited ve anonim şirketler kurumlar vergisi kanunua tabidirler.
Şimdi tabi aklı evvel bazı şahıslar direk şunu söylüyor. Neymiş gelir vergisi %15 ile başlıyormuş, düşük vergi ödemek için şahıs şirketi kurulmalıymış. Ancak bunu söyleyen arkadaşın şundan haberi muhtemelen yok: Gelir vergisi %15 ile başlar doğrudur. Ancak %40 ile sona erer. Yani %40’lık dilime de girebilirsin.
Ancak kurumlar vergisi fikstir yani sabittir. %22 öder çıkarsın.
Benim özellikle vergi konusunda şahsi tavsiyem yine limited ve anonim şirketlerdir. Şahıs şirketinde işler yolunda gider ve bir sene fazla ciro yaparsanız muhtemelen %40’lık olursunuz ve devletimize ciddi katkı sağlarsınız. Şimdiden teşekkür ederiz.
Açma Kapama İşlemleri ve Diğer Maliyetler
Yukarıda anlattığım üç mesele yani açma maliyeti, borçlardan sorumluluk ve vergi meselesi hangi şirketi kurmalıyım sorunuzda karar verici temel unsurlardır. Gelelim diğer konulara.
Şahıs şirketlerinde bürokratik işlemler her daim daha kolay ve daha ucuza yapılır. Buna açılış ve kapanış süreci dahildir. Limited ve anonim şirketlerde bu iş böyle değildir. Şahıs şirketlerinin kapanışı 1 günde yapılabilirken sermaye şirketlerinin kapanışı ortalama 6 ayı bulmaktadır.
Sermaye şirketlerinde her işlem noter onaylı ve TTSG’ye kayıtlı şekilde yapılmalıdır ki bu ek masraf demektir.
Şahıs şirketlerinin tutmakla zorunlu olduğu defter sayısı az olduğundan muhasebeci ücretleri hep daha düşüktür. Tabi defterler notere tasdik ettirilmek zorunda olduğundan noter masrafı da ülkemizde kallavi bir ücret olduğundan limited ve anonim şirketler biraz pahalıdır.
Hisse devri ise Ltd.’lerde A.Ş.’ye kıyasla daha meşakkatlidir. Ltd.’lerde şirket hisse devirlerinin noter huzurunda yapılması gerekmektedir. Halbuki A.Ş.’lerde salt bir hisse devir sözleşmesi yapılması yeterli olmaktadır.
Şahıs şirketlerinin açılış sermayesinde alt sınır bulunmazken sermaye şirketlerinde alt sınır vardır. Tutar belirtmiyorum her sene değişiyor bunlar.
Hangi Şirketi Kurmalıyım ?
İnternet aleminde bir çok yazıda hangi şirketi kurmalıyım sorusuna cevap olarak işin başlangıcında masrafınız az olsun diye gidin şahıs şirketi kurun denilmiş. Arkadaşlar kusura bakmayın ama bu ülkede şahıs şirketi kurmak mallıktır. Alenen mallıktır. Bunun sebebi ise ülkemizdeki şirketlerin borçlarından sadece şirketin kendi mal varlığı ile sorumlu olmasıdır.
Ltd. ve A.Ş.’lerde ortaklar yalnızca sermayeleri oranında şirkete borçludur. Bu sebeple şahsi tavsiyem küçük olsun büyük olsun fark etmez, piyasada her zaman işlerin yolunda gitmeme ve batma olasılığınız bulunduğundan şahıs şirketi kurmamanız ve limited şirket kurmanızdır. A.Ş. kurmama tavsiyem A.Ş.’nin yönetim organlarının kalabalık ve çetrefil olmasındandır. Uğraşmayın yani.
Gelelim genel tavsiye meselesine. Şahıs şirketleri iş süreçleri olarak çok kolaydır. Ancak hem vergi, hem borçlar konusunda çok büyük iki dezavantaja sahiptir. Parayı kuruşu kuruşuna hesap ettiğinizi biliyorum. Ancak olası bir batma durumunda (ki Türkiye’de bu durum sıklıkla yaşanır, batmam demeyin yani) sizi mahveder.
O yüzden ısrarla diyoruz ki sermaye şirketi kurun. Limited ya da anonim fark etmez ancak bir sermaye şirketi kurun.
Bu arada şahıs şirketiniz var ise bunları limited ya da anonim şirkete çevirmek zor bir şey değildir. Hem limited hem de anonim şirket tek ortakla kurulabilmektedir. Dolayısıyla şahıs şirketiniz var ise de derhal bir sermaye şirketine geçin.
Hangi şirketi kurmalıyım yazımız burada sona erdi efenim. Esen kalınız.
