Finans

Ticari Kredi Nasıl Alınır?

Platformumuzda tüketici/ihtiyaç kredilerinin nasıl kullanılacağına, konut kredisinin nasıl kullanılacağına ve taşıt kredisinin nasıl kullanılacağına ilişkin yazılarımız mevcuttu. Bir başka yazımızda ise ticari kredileri genel olarak inceledik. Bu yazımızda ticari kredi nasıl alınır, bankalar neye dikkat eder konusuna eğileceğiz.

ticari-kredi-nasil-alinir-1

Ticari Kredi Nasıl Alınır ?

Ticari kredi nedir ? Bu soru muhtemelen size oldukça saçma gelecek ama ülkede finansal okur yazarlığın oldukça düşük olması, bu meselenin aslında ticari hayatta oldukça önemli olması, insanların zaman zaman bankalar zoruyla kredi çektiğini görmemiz, hatalı kararlar aldıklarını görmemiz ve bu fazla kredi nedeniyle iflasa sürüklenmeleri nedeniyle aslında yazının en önemli bölümlerinden birisi bu kısımdır. Yani ticari kredi nasıl alınır sorunuza cevap bulabilmeniz için bu kısım önem arz eder.

ticari-kredi-ne-ise-yarar

Ticari krediler yazımızda kredi türlerini açıklamıştım. Aslında bu başlıktan da hareket edebilirsiniz ama dikkat etmeniz gereken şu. Siz krediyi ne için çekiyorsunuz? Bu sorunun iki cevabı vardır. Ya işletme giderleri dediğimiz rutin giderleriniz için çekersiniz, ya da yeni bir şey almak için yani yatırım yapmak için kredi çekersiniz.

İşletme Giderleri İçin Ticari Kredi Çekmek

İşletme giderleriniz için kredi çekmenizin tek sebebi vardır. Ticari faaliyetinizden nakit sağlayamıyor olmanız. Daha doğrusu gelirleriniz ve giderleriniz arasında zaman farkının olmasıdır. Kafanızı yormayın bu çok üzülecek bir şey değildir. Hazine bile nakit dengesini tutturamaz. Çoğu zaman bu gerekçeyle piyasadan borçlanır. Yani bu ticaretin bir gerçeği. Ama ihtiyacın esas temeline inersek sizin bu işletme giderlerinizin temel sebebi sabit giderlerinizin olması ve bunun peşin ödenmesi (mesela işçi maaşları), malı aldığınız kişiye olan borcunuzun ödeme vadesi ile sattığınız kişilerin size olan borcunu ödemesi arasındaki farktan kaynaklanır.

isletme-giderleri

Bir örnekle açıklayacak olursak, mesela iç çamaşırı tüccarı olduğunuzu düşünelim. Ama siz pazara çıkıp kafanıza takkeleri geçiren değil bu pazarcılara malı satan toptancı elemansınız. Çıktınız piyasaya, üreticilere gittiniz. Dediniz ki kardeşim parayı al peşin veriyorum bana iskonto yap, malı da ver bana. Tamam dediler ve pazarın yolunu tuttunuz. Pazarcıya gittiniz, pazarcı da size abi satmak zor oluyor ben sana 6 ay sonra ödeyeyim dedi. Satışı yapmak için buna da tamam dediniz.

Muhasebe kısmını anlatmıyorum süreci karıştırmamak için. Geldiniz dükkana, dükkanın elektriği suyu, malın nakliyesi için nakliyeciye ödediğiniz para, satış yapmak için sağa sola yolladığınız pazarlama elemanlarının maaşı, iş yeri kirası, ofisteki çaycının parası vs…. Bunları peşin ödeyeceksiniz. Ulan o kadar mal aldınız sattınız, elinize ne para girdi ne çıktı. Ama sabit giderleriniz de var. İşte bu aşamada kredi ihtiyacı oluşursa buna işletme ihtiyaçlarından kaynaklı deriz. Ülkemizdeki ticari kredilerde genelde bu aşamada şekillenir.

Yatırım İçin Ticari Kredi Çekmek

Yatırımdan kastım ise başta yeni makine alımı, yeni araba alımı, yeni ofis/fabrika yeri v.b. alımları içindir. Eğer yaptığınız yatırım büyük bir yatırım ise Banka bunu tamamen farklı bir şekilde değerlendirir ve teknik elemanlar gönderir. Ancak daha küçük makine araç maraç için normal değerlendirme yapar.

Bankayla Nasıl Çalışılır?

Bankaların ticari kredi sistematiği genelde şu şekilde çalışır. Müşterinin dükkanına bir ziyaret yapılır. Deposu, ofisi vs. bakılır. Daha sonra kuruluş belgeleri, yetkili belgeleri ve mali verileri ile mal varlığına ilişkin bilgiler alınır.

Bankacılar sizin bu bilgilerinizi bilgisayarlarına girer ve bir kredi puanınız ve kredi limitiniz çıkar. Bu aldığınız nota göre ise teminat sistemi belirlenir. Yani bankadan aldığınız krediyi sonuçta karşılıksız almayacaksınız. Aldığınız krediye istinaden bir teminat vermeniz gerekiyor. İşte bu kredilerin ne kadarı, hangi teminatlar ile kullanılacak bunları gösterir.

Bu yüzden bu notlama süreci önemlidir. Ticari kredi nasıl alınır diyorsanız bu bahsettiğim aşamaları kontrol etmeniz, ticari faaliyetlerinizde bu konulara dikkat etmeniz ve özellikle sicilinize zarar verecek işleri yapmamanız gerekir.

Siz zaman içerisinde size tanımlı olan limitten kullanırsınız. Genelde bankalar senede 1 kez mali verilerinizi tekrar ister ve yine değerlendirme yapar. Notunuz kötüleşirse daha fazla teminat istenebilir. Reel sektörün yağmurlu havada bankalar şemsiyeyi alıp kaçıyor bize kimse şemsiye açmıyor dediği budur ama böyle dönemlerde de kamu bankaları girer devreye genelde. Ticari kredi nasıl kullanılır dan ziyade bence en büyük sorun şirketin mevcut kredi puanı nasıl korunur ve kollanır meselesidir. Ki buna kredi puanı yazımızda detaylıca değindik.

Tüccarın Derdi

Tüccarın yani muhtemelen bu yazıyı okuyan arkadaşların derdi minimum teminat ile maksimum parayı almaktır. Ticari kredi nasıl kullanılır yazımızda cevabını vereceğimiz soru aslında budur. Aslında burada yazılanlar itlik çakallıkta içermez ve sizin ticaretinizi doğru ve düzgün bir şekilde yapmanızı sağlar. Ancak bu derdinize deva olunabilmesi için mali verileriniz ya da mal varlığınızın bu isteklerinizle uyumlu olması gerekir.

Ülkemizde tüccarlar hem vergi kaçırır/vergiden kaçınır, hem de en fazla krediyi almak ister. Ülkemizde hem ihracatın hem de üretimin %90’lık kısmını KOBİ ya da OBİ denilen küçük firmalar yapmaktadır. Sektörde yani bankacılıkta yaşanan en büyük sorunlardan biri ise bu tarz KOBİ’lerin hiç birinin mali verilerinin düzgün olmaması, kanuna uygun tutulmaması ve bu adamların sürekli olarak kayıt dışı iş yapmasıdır. Bu firmalar kayıt dışını ise direk stoklardan yaparlar. Yani sattığı mala fatura kesmez, aldığı mala fatura kesmez. Çünkü ülkede vergi yükü ağırdır. Ortalama 2 seneye bir stok affı çıkaran maliye de bu düzene çanak tutar.

Dolayısıyla firmaların tuttukları bilançoların ya da gelir tabloların çoğu çöpten daha kıymetli değildir.

Ancak bu adamlar hem üzerlerindeki mal varlıklarını göstermek istememekte, hem de bu bilanço ile kendilerine kredi verilmesini istemektedir. Muhtemelen google’a ticari kredi nasıl alınır yazmanızın sebebi de bu olsa gerek. Genelde de haklı olan parası olan taraf olduğundan bu parayı alamazlar. Böyle salakça şeyler yapmayın. Ya doğru düzgün muhasebe kaydı tutun vergi kaçırmayın ya da bankanın istediği mal varlığı evraklarını verin. Teminatı da verin. Yani meşhur “ne emmeye geliyorsun ne gömmeye geliyorsun” lafını arkanızdan söyletmeyin.

Bankadaki Kredi Notum Neye Göre Belli Oluyor?

Ticari kredilerde bu kredi notu meselesi bireyseldeki gibi değildir. Nasıl Kredi Çekilir yazımda bireyselde özellikle Findeks’in esaslı olduğunu söylemiştim. Ticari kredide maalesef böyle bir yöntem yok. Ancak sizin ticari kredi nasıl alınır sorunuza cevap bulabilmek için bu aşamaların tamamına hakim olmanız gerekli. Her bankanın farklı bir puanlama ve farklı bir teminatlandırma sistemi var. Bankanın yönetiminin kararına göre de bu puanlamalar sürekli değişiyor. Evet sonuçta puanı veren bilgisayar ama ayarları yine bir birimin elinde.

kredi-notum

Öncelikle firmanızın kuruluş tarihinden tutun, mezuniyetinize, tecrübenize, daha önceki çek yazıp ödeyip ödemediğinize, üstünüzde haciz durumuna, araçlarınızın ve evlerinizin haciz durumuna bakılır. Buna bütün bankalar bakar. Yine geçmişte kredi performansınıza, mevcut kredi ödeme performansınıza da bakılır.

Bunlardan sonra en önemli husus mal varlığı bilgilerinizdir. Yani sen bu kazandığın parayla ne yaptın? Ne aldın? Parayı nereye gömdün? Bu mal varlığınızın yüksek olması puanınızı arttıracaktır.

Bu aşamadan sonra ise mali verilere girilir. Her ne kadar mali verileriniz çöp de olsa banka buna da bakar. Bunu da puanlar. Bu yüzden mali verilerinizi olabildiğince düzgün tutmaya çalışın. Devletten vergi kaçıracağım diye sürekli zarar yazıp durmayın. Stoklarınızı en azından af zamanlarında gidip bir miktar ödeme yapıp düşün. Yoksa kredi filan hikaye.

Bunun dışında banka alış-satış vadelerinizi ve bu vade arasındaki farkı da sorar. Bu bilgilere hakim olun. Hakim değilseniz de biliyor gibi yapın. Olm böyle bilgileri nasıl bilmiyorsunuz lan.

Neyse…Tüm bunların belirli ortalaması alınır ve size bir not çıkar. Tüm bankaların notlama sistemi, bu sistemlerinde dikkat ettikleri şeyler farklıdır. Dediğimi gibi dönemsel olarak bile fark eder bu.

Mesela banka yönetimi o dönemi çok riskli gördü diyelim. Kendini piyasadan çekmek ya da teminatları kuvvetlendirmek istiyor. Hemen sisteme müdahale edip notları bir kaç tık geri çeker. Notların kötü çıkınca da teminat ister. Teminatı vermezsen de krediyi kapat der.

tapu-senedi

Siz genel olarak benim söylediklerime dikkat ederseniz, yani ödemelerinizi vakitlice yapar, gecikmeye yer vermez, mal varlığı biriktirmeye çalışır ve bunu bankayla paylaşır, mallarınız üzerinde haciz bırakmaz, hakkınızdaki alacak davalarına ilişkin icradan durdurma kararı alır, mali verilerinizi de biraz kuvvetli tutarsanız çok problem yaşamazsınız.

Bankalar Mali Verilerde Neye Bakıyor?

Yazının bu bölümünde bankaların mali verileri incelerken genel olarak neye dikkat ettiğinden biraz bahsedeceğim. Şimdi size her bankanın puanlama metodolojisinin farklı olduğunu tekrar hatırlatmakla birlikte bu kısımda yazanları elimize gelen mali verilerin yani mali tabloların doğru tutulduğunu varsayarak yapacağım.

Proforma bilançolar da dahil olmak üzere gelir tablosundan hazırlandığı için gelir tablosu ile başlayıp bilançoya zıplayalım.

gelir-tablosu

Öncelikle ciro önemlidir, cironuzu arttırıyor olmanızda güzeldir fakat, bu ciro artışı sonucu kar etmiyorsan bunun bir anlamı yoktur. Yani ciron artsın ama karın da artsın. Yine gelir tablosunda faaliyet karı kısmı önemlidir. Faaliyetinden kar etmiyorsan, yani sene sonu karın faaliyet dışından geliyorsa banka bunu görür ve olumsuz değerlendirir.

Bilançoya geldiğimizde, borçlarınıza göre özkaynaklarınızı kuvvetli tutmaya çalışın. Nerede kaydedemediğiniz kayıt dışı şey var, hepsini ortaklara borçlar/ortaklardan alacaklar kalemine geçirdiğinizi bankacılar bilir. Yine bu kredi faizlerini aktifleştiriyorsunuz. Onları filan bir temizleyin. Bunun dışında fiks olarak bakılan ve bence önem arz eden bir diğer mesele, dönen varlıklarınız ile kısa vadeli yabancı kaynaklarınız arasındaki farktır. Özetle net işletme sermayesi ile faaliyet göstermeyin.

Kasanızda çok fazla nakit var ise muhtemelen bankacılar sizin tefecilik yaptığınızı düşünür. Çok fazla nakit olmasın kasanızda. Zaten sığır mısın o kadar nakdi napıyon?

bilanco

Türkiye’de ortalama bir firmanın bilançosu şu şekildedir:

  • yüksek stok ve ticari alacaklar,
  • düşük özkaynak,
  • yüksek ticari borç ve yüksek banka borcu.

Bu tipik bir firma bilançosudur. Banka muhtemelen sizden mizan ister ve bu alacak ve borçlarınızın durumunu inceler. Çok kafayı kıran bankacı olursa stoklarınızı görece saymaya bile çalışır. Özetle makyajlama filan dedikleri şeyi bankacıların anlamadığını düşünen bir çok muhasebeci var. Ancak hiç birinin içerde ne olduğundan haberi yok. Kimse kolay kolay yemiyor makyajlı bilançoyu.

Banka Benden Çok Mu Teminat İstiyor?

Bunu tamamen siz yaşayarak tecrübe edeceksiniz. Yani diğer çalıştığınız bankalar ne istiyor, mevcut banka ne istiyor? İstiyorsa bir sebebi mi var?

Mesela bankaların büyüklüğü küçüklüğü, kamu bankası olup olmadığı vs. bunlarda hep etkilidir. Bunun dışında çektiğiniz kredinin vadesi uzadıkça bankanın sağlam teminat talebi yani gayrimenkul ipoteği talebi artacaktır. Bunu doğal karşılayın. Çünkü adam sana 4 sene yeri geliyor 5 sene vadeli kredi veriyor. Buna teminat olarak gayrimenkul ipoteği istemesi normaldir.

teminat

Mesela büyük bankalar ve kamu bankaları teminat konusunda biraz daha sıkı hareket edebilmektedir. Ancak faiz oranları da buna nispeten daha düşüktür. Genel masraf komisyon oranları da daha düşüktür.

Sizin teminat verirken yapacağınız şey benzer büyüklükteki bankaların istediği teminatlar, riskinize göre ne kadar teminat verdiğiniz ve bir bankanın fazla teminat istediğini düşünüyorsanız o bankanın size fiyat olarak uyguladığı fiyatların diğer bankalara göre ucuz olup pahalı olduğu meselesidir.

Banka Teminat Olarak Ne İster?

Banka teminat olarak nakit (TL, dolar,Euro ve muhtelif para birimleri), bono,tahvil ve hisse senedi, istihbaratı uygun olan çek ve senet, gayrimenkul ipoteği, taşıt, makine v.b. gibi şeyleri teminat alırlar. Bankalar genelde nakit hariç diğer teminatları kredi riskinizin belirli bir miktar fazlasını alır. Buna şaşırmayın. Bunun dışında son dönemde popüler olan KGF (kredi garanti fonu) teminat bulamayan firmalar için çıkarılmış bir kamu hizmetidir.

Bu teminatlar arasında en sağlam olarak gayrimenkul ipoteği görülür. Firmalarda bunu vermek istemezler. Genelde sorunlarda bu aşamada başlar zaten. Bu konuda bankalarla genel çalışma koşullarınız ve kredi puanınız etkilidir.

Efenim bir yazımızın daha sonuna geldik. Hangi ürünü kullanayım diyorsanız Ticari Kredi Çeşitleri, kredi çekerken dikkat etmeniz gereken meseleleri merak ediyorsanız ise Ticari Kredi Çekerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar yazımı okuyabilirsiniz.

yatirimkurusu

10 yıldır finans sektöründe denetçi, İngilizce biliyor.

İlgili Makaleler

2 Yorum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu
error: İçeriklerin kopyalanması engellenmiştir.