Petrol Yatırımı Nasıl Yapılır ?
Efenim petrol yazımda kapsamlıca incelemiş olduğum ve teknik detaylarını verdiğim petrolü aslında bu yazının tabanını oluşturmak için yazdım ki anlayabileceğiniz üzere bu yazımızda konumuz petrol yatırımı nasıl yapılır. Petrole yatırım yaparken hangi yolları izleyeceğiniz, petrol yatırımı nasıl yapılır?, petrol yatırımı nereden yapılır gibi sorularınızın cevabını burada vereceğim.
Şimdi yazımıza finansal piyasada petrol yatırımı yapmak isteyenlerin sahip olması gereken temel bilgileri ve tanımları vererek başlayacağız. Bununla birlikte es kaza petrol varil fiyatını öğrenmek isteyen petrol yatırımı cıları Piyasa Verileri sayfasından varil petrol fiyatlarını takip edebilirler.
Finansal Piyasada Petrol Fiyatları
Dünyada petrol fiyatları spot piyasada 4 ana endeks üzerinden belirlenir. Bunlar WTI (West Texas intermediate), Brent, Nigerian Forcados ve Dubaidir. Petrol yatırımı yapmak isteyenlerin takip etmesi gereken veriler bunlardır.
Finansal piyasalarda ağırlıkla karşımıza çıkan, kontratlara konu olan ve dünya genelinde en fazla kullanılan ise WTI ile Brent’tir. Bu ikisi arasında da Brent daha çok kullanılan birimdir.
Petrol Üretim Maliyetleri
Gelelim kazanı kaynatacağımız noktaya. Şimdi burada aşağıya bir grafik ekleyeceğim ama bakın aşağıdaki grafik knomea.com kaynaklı bir siteye ait. Yalnız burada şöyle bir durum var. Her ülke kendi erkekliğine yani mali kuvvetine zeval vermemek için ve spekülasyon faaliyetlerini engellemek için bunları düşük açıklayabiliyor. Şunu da söyleyelim, petrol politik olarak kullanılan bir ürün olduğundan bu rakamlar hiçbir zaman gerçeği yansıtmaz. Çünkü ekonomik spekülatörler mevcut petrol rakamlarından hareket ederek ülkelerin zararda olup olmadığını kontrol ediyor ve ona göre spekülasyon yapıp para kazanmaya çalışıyor.
Dolayısıyla petrol yatırımı aslında herkesin birbirini speküle etmek için yayınladığı üretim hacimleri rakamlarının gerçek olmaması riskini içeriyor. Bunu bir kenara not edin.
En son petrol kavgasında (Ruslarla Suudların kapıştığı) Ruslar bizim petrol üretim maliyetimiz 2 dolar filan diyordu. Yersen tabi. Tabloyu ona göre okuyun.
Petrol Üreten Ülkenin Denk Bütçe Vermesi İçin Olması Gereken Petrol Fiyatı
Aslında pek gerçekçi olmayan petrol üretim maliyetleri verisinden ise buna bakmak daha mantıklı. Çünkü bu veri ile petrol varil fiyatını karşılaştırdığınızda hangi ülkenin zorda olup olmadığını görebiliyorsunuz. Bunun sebebi de her ülkenin maliyesinin petrol üretimine bağlılık oranının farklı olması.
Mesela Suudi Arabistan’da bu oranın %85 civarı olduğu söylenir. Rusya’da ise %45 olduğu söylenir. Yani ABD petrol fiyatlarını düşürüp Rusya’yı zorlamak isterse müttefiki Suudi Arabistan’ı da zora sokar. Bu da ayrı bir oyundur.
Bu tablo petrol üretim maliyetleri tablosundan daha etkilidir bir kenara not edin mutlaka.
Petrol Fiyatlarını Ne Etkiliyor?
Petrol yatırımı yapacakları aslında doğrudan ilgilendiren mesele bu. Veri analitiği kafasıyla petrol fiyatlarını neler etkiler diye bir liste yapacak olursak listenin 0. Sırasına (ulan dalga geçmeyin 1 ile başlanacağını biliyorum dikkat çeksin ve game changer olduğu belli olsun diye öyle yazdım) uluslararası ilişkiler yani ABD yazarım. Buna havalı olarak jeopolitik vaziyet diyebilirsiniz. Bunun da sebeplerini rezerv para yazımda açıklamıştım zaten.
Daha sonra listeye şöyle devam ederiz.
- Dünya geneli büyüme
- OPEC politikaları
- Stoklar
- Alternatif enerji kaynaklarının toplamdaki payı ile maliyet değişimleri
- Dolar kuru
Şimdi biraz okuma anlama probleminiz yok ise 1-4 arası maddelerin petrol yatırımı ve fiyatları ile neden sonuç ilişkisini kurup yönünü tahmin etmeye çalışabilirsiniz.
5. Maddeyi yani dolar kuru ile petrol fiyatı ilişkisini açıklamam lazım ama. Şimdi petrol malumunuz dolar üzerinden ticareti yapılan bir mal. Eğer olur da doların yani aslında dolar endeksi dediğimiz zıkkımın değeri düşerse -ki bu doların dünya genelinde bir değer kaybı olduğunu gösterir- diğer ülkelerin görece alım gücü artacağından petrole talep artar ve petrol fiyatı yukarı doğru ivmelenir.
Ancak dolar fiyatı genele sirayet edecek şekilde yükseliyor ise diğer ülkelerin alım gücü azalacağından petrol fiyatı aşağı doğru kafasını çevirecektir. Gördüğünüz üzere petrol fiyatının doğrudan ana etkileyicilerinden birisi dünya geneli ekonomik güçtür.
Petrol Fiyatının Politik Olarak Kullanılması?
Gelelim petrol fiyatını değiştiren en kritik maddelerden birisine. Yani petrol fiyatının ABD tarafından politik sıkıştırma aracı olarak kullanılması diye de nitelendirebileceğim bir durum var. Ne oluyor?
Dünyada ekonomisi tamamen petrol üretimine bağlı olan ülkeler var. İşte bu oranın oldukça yüksek olduğu ülkelerde, ya da böyle olmasa dahi ülkelerin bütçelerinin bir kısmını petrol ile finanse eden ülkelerde ABD siyasal olarak o ülkenin yönetimini sıkıştırmak isteyebilir.
Sistem aslında oldukça basit. ABD’nin ezeli düşmanı Rusya ile devam edeyim hem bir örnek vermiş oluruz. Rusya’nın kamu bütçesinin denklik vermesi için petrolün varil fiyatının olması gereken fiyat 40 USD varil başı. Şimdi ABD Rusya hükümetini sıkıştırmak ve elini zora sokmak istedi diyelim. Bunun için doların değerinin artması lazım dünya genelinde.
Doların değeri arttığı takdirde diğer ülkelerin alım gücü görece düşeceğinden bu durum genele sirayet eden bir ekonomik daralmaya yol açacağından petrole talep düşer ve dolayısıyla petrol fiyatı düşer. Eğer varil başı fiyat 40 USD altına düşerse Rusya zora girer.
Efenim özellikle Rezerv Para yazımda açıkladım. Bu yazı da da sürekli link veriyorum. Eliniz çarpacak illa açılacak, kapatmayın onu okuyun. Suudi Arabistan ile ABD arasında 1973 petrol krizinden sonra bir anlaşma yapılıyor ve doların saltanatı o günden bu güne devam ediyor. ABD bu hegamonyasını zorlayan her ülkeyi muhtelif araçlar ile zorluyor. Bu süreçte petrol fiyatı hem araç hem de amaç niteliğinde bir unsur.
Şimdi petrol yazımda petrol rezervi en fazla olan ülkelere iyi bakın. Venezuella iç karışıklıkta, Suudi Arabistan’ın 1973’ten beri ne olduğunu anlattık, Irak ikiye bölünmeye çalışılıyor sürekli, İran sürekli ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor, böyle olduğu zaman uluslararası politikanın nasıl şekillendiğini biraz daha iyi anlayabiliyorsunuz.
Petrol Fiyatları Niye Düşüyor?
Malumunuz olduğu üzere en son Ruslar ile Suudlar arasında ciddi bir patırtı koptu. Hatta internette görmüşsünüzdür. Venezuella’da petrol üretim yerlerinde petrol depolardan yollara taştı. Hatta ileri vadeli yani bizim forward olarak bildiğimiz kontratlar negatife düştü. Şu sıralar da varil başı fiyat 30 dolar civarı.
Mevzu aslında koronavirüsten dolayı çıktı. Koronavirüsten dolayı dünya ekonomisinin küçülmeye gireceği artık allahın emri. Virüsün ne zaman geçeceği de belli olmadığından ne zaman toparlanacağını da kimse bilmiyor. E dünya da üretimde en fazla kullanılan unsurun enerji ve vasıtasıyla petrol olduğunu artık 100. Kez filan yazıyorum galiba. Hal böyle olunca üretici firmaların depolama kapasitesinin sabit olduğunu da herkes biliyor. Zaten fiyatı düşen bir şey için kimse ek depo yatırımı yapmak istemiyor.
Durum buyken Suudlar OPEC toplantısında Rusları kenara çekip hacım şu üretimi biraz kısak bak büyüme zayıflıyor, hepimiz aynı gemideyiz, geminin yarısı su içinde zaten diyor. Çirkinleşmek istemiyorum Rusçu da değilim ama Ruslar Suudların bu teklifini reddedince, kumandası ABD’nin elinde olan Suudlar OPEC toplantısında pilava kaşığı saplayıp masayı yıkıyor. Ben üreteceğim aga diyor. Hatta mevcut müşterileri arayıp “patron çıldırdı ben fiyatları eski fiyatlardan da daha düşük yaptım bari pazar yapayım” diyor. Ruslar da erkekliğe dışkı sürdürmemek için ya herro ya merro diyip sen misin öyle yapan aha bende basıyorum üretimi diyor. Sonuç ortada. Piyasa toz duman. Mevzu bundan ibaret.
Petrol Yatırımı Nasıl Yapılır?
Hepinizin içini biliyorum. Aranızda bir çok ölücü var. Ya şu bir malın değeri düşse de fiyatı ucuzken piyasadan toplayayım tayfası. Hepinizin aklında da ulan petrol fiyatı düştü biraz alayım, nasıl olsa bu dünya ekonomisi toplanır, petrol yatırımı ile zengin olurum, petrol kralı olurum, yardır yardır gireyim diyorsunuz.
Bu yatırım stratejiniz hakkında hiç bir şey demiyorum. Valla ülkelerin mahalle kavgası tadında kapıştığı günümüz dünyasında maalesef ne olacağı belli değil. Zaten bir çok kez sizlere piyasa zamanlaması yapmayın dedim ama hepiniz bunu yapmaya çalışacaksınız. Sizler eyitilmezsiniz.
Neyse gelelim sadede.
Türkiye’de petrole yatırım yapmak istiyorsanız forexten kontrat alabilirsiniz. Ancak bu işe girmeden forex yazımı okuyun sakata gelmeyin. Yine forexte neden kaybetmek zorundayız yazısı ile kumar bilginizi geliştirebilirisinz.
Bunun dışında mevcutta sadece Akbank’ın AES fonu var. Fon yatırımı yazımı okuduktan sonra birlikte buna dalabilrisiniz.
Türkiye’de petrol rafinerisi olan iki baboş firma Tüpraş ve Petkim hissesine atlayabilirsiniz. Bunlar dışında Turcas var ama yanlış bilmiyorsam Turcas sadece petrol dağıtıcısı, yani sizin bildiğiniz bu akaryakıt istasyonlarına dağıtım yapan bir firma. Ama petrole bir kenarından bulaşmış. Yatırım yapmadan evvel borsa yatırımı yazımı okuyun. Sonra ağlanıp sızlanmayın sağda solda.
Son olarak para birimlerine girebilirsiniz. Ekonomisi doğrudan petrole bağlı olan başta Suudi Arabistan, Norveç ve Rusya’nın para birimleri olan sırasıyla Riyal, Kron ve Ruble alabilirsiniz. Tabi bu para birimlerine hesap olarak yatırım yapmanız halinde bunlara faiz geliri sağlayamaz ve yatırım geri dönüşünüz sadece değer yatırımına bağlı olur ki bu ciddi bir risktir.
Petrol Yatırımı : Dikkat Edilmesi Gereken Bir Husus
Petrol yatırımı yapmak istediğinizde forex piyasaları ve vadeli piyasalar dışında elinizde pek fazla araç olmadığını göreceksiniz. Petrol yatırımı yapacağım diyip bir varil petrolü kucaklayıp evin altında saklayamayacağınıza göre bu halde forex ve vadeli işlemlerden kullanıcılar için elde tek alternatif petrol yatırımı yapan fonları almanız şeklinde oluyor.
Burada sizlere bahsetmem gereken bir durum var. Zaman zaman internette görüyorum, vay efendim petrolün varil fiyatı artıyor, nasıl oluyor da bizim fonun fiyatı azalıyor, foncular bizi kandırıyor mu? Yok efenim sizleri kandıran kimse yok. Bu durum da tıpkı altın yatırımında olduğu üzere petrol fiyatının da dolar ile ölçülmesinden kaynaklanıyor.
Burada fon aldığınızda şöyle bir durum oluşuyor. Fonun katılım payı yani adet başı bedeli TL üzerinden fiyatlanıyor. Fon ise temel olarak dolar bazlı çalışıyor. Petrolün varil fiyatı da dolar bazında değişiyor. İşte eğer petrolün varil fiyatının artış oranı TL’nin dolar karşılığında değer kazanç oranından daha yüksek ise bu taktirde sizin fon dolar esaslı yatırım yaptığından fonun katılım payı bedeli düşüyor, yani siz zarar yazmış görünüyorsunuz. Lütfen bu hususu atlamayın. Aynı durum gümüş yatırımı için de mevcut mesela.
Kontrat Vadesi Geliyor Napıcaz Kamil ?
Yazdıklarımdan gaza geldiniz, bu tarihi piyasanın duayeni olmak maksadıyla cebinizdeki 1.000 USD ile gaza gelip yola çıktınız diyelim. İşlemi Forexten yapacaksınız. Dünyada temel olarak iki farklı ham petrol kontratı işlem görür. Bunlardan birisi WTI, diğer Brent’dir. Bu iki işlem de vadelidir. Siz uzun vadede doğru tahmin etseniz dahi dünyadaki politik ve iktisadi gelişmeler nedeniyle tahmininiz sapabilir. Eğer olur da kontrat elinizde kalırsa WTI sözleşmeleri vade sonunda ABD’de fiziken teslim edilir. Yani WTI’ın uzlaşısı fizikidir. Nakdi uzlaşı vade sonunda yoktur. Vadeden bir gün evvel satıp pozisyondan çıkmanız lazım. Öteki türlü gidip varilleriniz alabilirsiniz. Brent’in uzlaşısı ise hem nakdi hem fiziki olabilir. İlla ben varillerimi alıcam ulan diyorsanız kuzey denizindeki petrol depolarından malınızı çekebilirsiniz.
Petrol Varil Fiyatının Düşmesi Türkiye’yi Nasıl Etkiler?
Burada çok soyut bakarsak ilk olarak cari açığımızın azalabileceğini düşünebilirsiniz ancak petrol fiyatının düşmesi zaten kronik bir sürecin sonudur. Yani petrol fiyatının ana değişkeni nedeniyle bir düşüş yoksa, yani ABD politik olarak birilerini sıkıştırma maksatlı petrol varil fiyatını düşürmeye oynamıyorsa, düşüşün sebebi dünya genelindeki ekonomik daralma olur genelde.
Türkiye’de ihracat ile büyüyen bir ülke olduğundan ve döviz gelirinin esası ihracata bağlı olduğundan diğer ülkelerin büyüme oranları bizi etkiler. Yani diğer ülkelerin büyümesinin azalması, bizim ihracatımızın azalacağı anlamına gelir ki zaten kullanılan petrolün ağırlıklı kısmı üretimde kullanılan enerjiden ibaret olduğundan normal koşullarda da cari açık düşecektir, çünkü ihracat aşağıya doğru gelmiştir.
Dolayısıyla petrol fiyatı düştü diye hoplayıp zıplamak yerine düşüş sebebine bakmak gerekir.
Türkiye’ye yarayacak olan şey petrol fiyatının düşüşü için en avantajlı konum iki petrol üreticisi ülkenin sebepsiz yere, dünya ekonomisinde hiçbir değişiklik yokken birbirine girmesi, bu birbirine girme sonucunda üretimlerini arttırması ile olur. Ancak bu da kırmızı kar yağması gibi bir durumdur.
Özetle petrole yatırım riskli bir iştir. Portföylerinizde yer verirken muhakkak dikkatli olunuz ve portföy içerisindeki payını ona göre ayarlayınız.
Efenim petrol yatırımı nasıl yapılır yazımızın sonuna geldik. Esen kalınız.
