Gümüş Spekülasyonu
Efenim cümleten selamlar. Bu yazımızda konumuz gümüş yatırımcısı olan tayfa için gelsin. Değerli metal yatırımı yazımda gümüş de dahil olmak üzere bir çok değerli metalin fiyatının reel ekonomi tarafından gelen talep ile bağlantısının olmadığını belirtmiştim. İşte gümüş spekülasyonu meselesi de bunun en güzel örneklerinden birisi. Ecnebiler bu işe silver thursday demişler. Lafı çok uzatmadan sürece girelim.
Gümüş Spekülasyonu
Olay günü 27 Mart 1980. Yer ABD’nin jan janlı piyasaları. 27 Mart 1980 tarihinde gümüş fiyatları çakılıyor. Ulan noluyor, niye düştü, niye çıktı meselesi deşelenirken işin altından üç tane zengin züppe çıkıyor.
Finans aleminde Hunt kardeşler olarak bilinen bu üç kardeşin tam adları şöyle: Nelson Bunker Hunt, William Herbert Hunt ve Lamar Hunt.
Kim Bu Hunt Kardeşler ?
Süreci biraz daha geri sarıp bu arkadaşlar nasıl oldu da gümüş gibi forexte işlem gören hacimli bir piyasayı sarsacak büyüklükte bir servete erişti sorusunu soruyoruz.
Aslında hunt kardeşlerin bir numarası yok. İş biraz babadan oğula (nesil herhalde bunlar !) . Bu arkadaşların babaları Haroldson Hunt, petrol piyasasında yatırım yaparak ciddi paralar kazanmış bir arkadaşımız. Haliyle bu abimiz ölünce serveti hunt kardeşlere miras olarak kalıyor. Böyle büyük bir miras size kalınca aklınıza gelen ilk şey yatırım yapmak olmaz. Böyle bir durumda serveti korumak önemlidir. Bir yazımda belirtmiştim. Dünyanın en iyi risk yöneticileri büyük serveti olanlardır diye. Bu abilerin derdi de bu.
Bu abiler rezerv para olsun olmasın dünyada fiyat para olarak geçen bütün para birimlerinin değerinin enflasyon karşısında sürekli aşınacağına inanıyor. Bu yüzden de gidip bir değerli metale yatırım yapalım derken gümüşü keşfediyorlar. Ha neden altın değil neden platinyum değil inanın bilmiyorum ve hiç bir kaynaktan bir bilgi edinemedim bu hususta. Öyle gümüşü seçiyorlar.
Bu ahval ve fikriyat içerisinde arkadaşlar gümüş alımına başlıyorlar. Ancak servet büyük olunca her ne kadar peyder pey alım yapmış olsalar dahi 1979-1980 aralığında gümüşün fiyatı 6 dolardan 40 dolara kadar çıkıyor. Tabi tüm bu fiyat artışının bu arkadaşların alımlarıyla olduğunu söylemek saçma. Aslında fiyat artışı fiyat artışını doğurur bu tip durumlarda.
Piyasayı Şişirme Teknikleri
Şunu da ekleyelim. Hunt kardeşlerin bir çakallığı şu: Bu arkadaşlar önce piyasadan fiziki gümüş alıyorlar. Bu pozisyonu koruyorlar ve hiç satmıyorlar. Biliyorsunuz future yani vadeli kontratlar ile malın fiziki fiyatı vade günün de eşitlenir. Bu arkadaşlarda düzenli olarak gümüş vadeli kontratları alıyorlar. Hal böyle olunca önce gümüşün vadeli kontrat fiyatları artıyor. Vade günü gelince de arkadaşlar fiziki teslimat istiyor. Bu da piyasadaki gümüş arzını daraltıyor. Gümüşün fiziki fiyatı bu etkiyle bir kat daha artmış oluyor. Her alım vadesinde servetleri daha da artıyor. Bu sayede daha fazla kredi çekip daha fazla futures alabiliyorlar. İşin kaldıraç ayağını da düşündüğünüzde gerçekten rakamların çılgın aşamalara gelmesi işten değil.
Mesela bu arkadaşlar alımlarıyla gümüş ons fiyatının 6 dolardan 6,50 dolara çıkmasına sebebiyet verdi diyelim. Piyasa bir koridor görür, bir trend olduğunu düşünür ve trene herkes atlamak ister. Zaten piyasanın genel ruh hali sürekli olarak artış yönünde bir gidişat olacağı şeklindedir. Yani fiyatların çıkması düşmesinden her daim daha kolaydır. Zor olan açığa satışçıların işidir ki bunun çok tecrübe gerektirdiğini defaatle belirtmiştim.
Tekrar konuya geri dönmek gerekirse Hunt kardeşlerin zirvedeki alımı gümüşün ons başına 40 dolar olduğu aşamadır. Yine zirvede, hunt kardeşlerinin servetinin ve gümüş fiyatının maksimum olduğu aşamada, hunt kardeşler piyasadaki toplam fiili (reel) gümüş arzının 1/3’üne sahip durumdaydılar. Yani bizim takas analizinde tahtaya sahip olacak büyüklüğe erişmişlerdi.
Devlet Oyunu Bozar
1980 senesinin Ocak ayında ilk dürtme geliyor. Önce gümüş ons fiyatı bir hafta içerisinde %50 değer kaybediyor. Bunun esas sebebi bizim ülkedeki forex kısıtlaması gibi bir düzenleme getirilmiş olması aslında. Dönemin hükümeti margin call işlerinden batan adam sayısının artmasını ve bu durumun toplumda bir infiale yol açabilecek olmasını göz önüne alarak bir takım düzenlemeler yapıyor.
İşin Hunt kardeşleri bağlayan kısmı ise bu düzenlemelerin içerisinde. Devlet, ecnebilerin margin loan dediği kredi çekip yatırım yapan tayfaya düzeltme yapıyor. Reel ekonomiye aktarılması gereken para ile finans piyasasının çok şiştiğini gören devlet, finans piyasalarına yatırım yapanlar için kredi çekme limitleri koyuyor. Bizim hunt kardeşler ise bu güne kadar yaptıkları tüm alımları kendi servetlerini koymak yerine kredi çekip alma şeklinde yapmışlar. Ancak fiyatlar düşünce bir yatırımcının en sevmediği şey olan margin call bu arkadaşların başına geliyor.
Bu düzenlemelerle margin call yiyen piyasadan çıkıyor, o çıkıyor, panikleyen çıkıyor, bu çıkıyor derken tüm piyasada genel olarak bir düşüş eğilimi başlıyor. Gümüşte bunlardan biri. Gümüş %50 değer kaybedince hunt kardeşler margin call yiyor, margin call işi piyasada duyulunca gümüşten daha da çok çıkış yaşanıyor.
Hal böyle olunca Hunt kardeşler margin call için kredilerini yapılandırıyorlar. Bunun tutarının takriben 1,1 milyar USD olduğu biliniyor. Hunt kardeşler her ne kadar krediyi çekseler de SEC (ABD’nin SPK’sı) soruşturmasından yırtamıyorlar.
Soruşturma ve Devamı
SEC tarafından yapılan soruşturmalar sonucunda Hunt kardeşler piyasayı manipüle etmek suçlaması ile 134 milyon dolar ceza alıyor. Ayrıca bu arkadaşlara opsiyon sözleşmelerinde işlem yasağı getiriliyor. Bu cezadan sonra Hunt kardeşler iflasını istiyor ve batıyorlar.
1990’lı yıllara kadar geçen süreçte gümüş ons başı fiyatı hunt kardeşlerin yarattığı balondan kurtulup 4-6 dolar bandına geri iniyor.
Gümüş spekülasyonu yazımızın sonuna geldik efenim. Esen kalınız.
