Swift Nedir ?

Efenim bu günkü yazımızın konusu ulusulararası para transferinde kullanılan swift sistemi, swift nedir, swift sisteminin alternatifleri, instex gibi oldukça geniş bir kapsam. Lafı çok uzatmadan yazıya dalıyorum ama siz google aramalar ile buraya geldiyseniz başlıkları takip ederek aradığınız bilgiye daha kolay ulaşabilirsiniz.

Swift Nedir ?

Bankacılık ile biraz iştigal eden arkadaşlar ve dış ticaret ile uğraşan kişiler uluslararası para transferlerinin bankalar arasında yapıldığını bilirler. Tabi para transferi bankalar arası yapılıyor ama sistemin alt yapısını sağlayan ve Bankalar arası işlemlerde karşı taraf olan birim SWIFT.

SWIFT esasen bir mesaj dili olup açılımı society for worldwide interbank financial telecomincationdur. Merkezi de Belçika’da Brüksel’de yer alır. Çok kompleks bir yapı olarak düşünmeyin. İngilizce filan havalı gibi görünüyor ama esasen yurt içinde bankalar arasında yaptığımız EFT işleminin yurt dışında yapılanıdır swift sistemi ile uluslararası para transferi. SWIFT sistemi dünyadaki bankalar arasında en yaygın kullanıma sahip olduğundan belirli bir süre sonra politik araç olarak da kullanılmaya başlanmıştır.

SWIFT ve BIC Kodu Farkı Nedir?

Bir de BIC diye bir sistematik var. Aynı kodlama dili kulanılır swift ile. BIC’ın açılımı dda bank identifier code dir. Türkiye’de hizmet veren bankaların SWIFT kodu ile BIC kodu aynıdır.

SWIFT Hangi İşlemlerde Kullanılır ?

Hemen not düşelim ülke içi TL cinsi para transferlerinde yani havale ve EFT işlemlerinde Swift koduna gerek duyulmaz ancak eğer yurt dışı bir bankaya para transferi yapacaksanız ya da yurt dışından Türkiye’ye (vice versa) TL gönderip/alacaksanız swift kodu ile işlem yaparsınız.

Dolar transferlerinde ise ülke içinde bir bankadan başka bankaya olsa dahi swift ile para transferi yapmanız gerekir.

SWIFT Sisteminin İşleyişi

Efenim nasıl çalışıyor makine izah edelim. Bazı yerlerde illa 3 banka deniyor ama her zaman 3 banka olmak zorunda değil. Temel olarak iki bankalı çalışma sisteminde swift kodu swift merkezine gönderilir, swift kodunu okuyan merkez ilgili taraflar olan “para transferinin yapılacağı para biriminden sorumlu” merkez bankasına (TL ise TCMB ya da Dolar ise FED gibi düşünün) ve işlemin yapılacağı diğer bankaya gönderilir.

Eğer olur da bankalardan birisi swift sisteminin dışındaysa muhabir banka denilen kavram ortaya çıkarak swift sisteminin dışında olan bankanın hesabına önce para transferi gerçekleşir sonra esas parayı göndermek istediğiniz bankanın hesabına gönderilir. Burada şunu not edelim FED ve kurmuş olduğu FATF sistemi nedeniyle her bir dolar transferi detaylıca incelenmekte ve kara para aklanmasına karşı kontrol edilmektedir.

SWIFT ile Nasıl Para Gönderilir?

Burada da çok acayip bir numara yok. Swift kodunu öğrenmeniz yeterli. Swift kodunu para gönderme işlem penceresine yazdığınızda diğer bilgiler (bankalar bir de IBAN istemekteler) yeterli oluyor. Kalan kısmını siz mevcut bilgiler ile doldurursunuz.

SWIFT Komisyonu Ne Kadar?

Swift komisyonu esasen işlem tutarına göre değişmektedir. Bununla birlikte tutar arttıkça komisyon artmakta ve aslında işlemin astarı yüzünden pahalıya gelmektedir. Normalde ülke içinde bir bankadaki dolar hesabınızdan başka bankadaki dolar hesabınıza aktarımlarda bu tutarlar oldukça düşüktür. Ancak ne zaman ki yurt dışına dolar/euro vs. göndermek isteseniz tutar artar.

Bu aşamada kullanabileceğiniz üç yöntem var. Eğer yine tutar nispeten düşük ise Western Union, money gram,paypal, bitcoin gibi yöntemleri kullanabilirsiniz. Eğer bu aracılarda da işlem komisyonu yüksek çıkıyorsa temel olarak kara para aklamak isteyen insanların kullandığı kuyumcu aracılığı ile para transferi yöntemini kullanabilirsiniz.

Bu yöntemde Kapalıçarşıdaki kuyumculara gidip para göndermek istediğiniz yerde o kuyumcunun şubesi var mı yok mu onu sorarsınız. Ancak dikkatli olun ufalanmayın. Güven bu işlemde esastır çünkü. Çarpılma olasılığınız çok yüksektir.

Bir de hawala diye anlattığımız sistem var ki bu genelde iç savaş içerisinde olan ülkelerin paralarını iç savaşta olan ülkeden çıkartma taktiğidir. Mali polise filan yakalanabilirsiniz sakata gelmeyin.

İran’a Nasıl Yaptırım Uyguluyorlar?

Normalde uluslararası anlamda herhangi bir para birimi transfer konusu olduğunda o ülkenin merkez bankasının da bu süreçten haberi olur. İşte dünyadaki transferlerin ağırlıklı kısmı dolar ile yapıldığından FED neredeyse dünyadaki tüm dolar transferlerini görüp, istediği transferi yaptırmayabiliyor. Bunun için de kara paranın aklanması konulu FATF adlı bir sistem kurulmuştur. İstenilen ülke gri listeye alınıp istenilen ülke listeden çıkarılıyor.

Örneğin her fırsatta İran’a çomak sokan ABD ve havarisi Avrupalılar “seni SWIFT sisteminden atarız haaaa” diye sürekli sopa gösterirler.

Bir banka ya da ülke için SWIFT sisteminden atılmanın en kötü yanı dünyadaki bütün finansal borç vericiler bu sistem üzerinden işlem gerçekleştiriyor olduğundan finansman yetisinin kaybedilmesidir.

Swifte Alternatif: Instex

Swift sisteminin ABD mandasında ilerlemesi, ABD ve sistemi elinde tutan sermayedar gruplarının bu sistemi siyasal amaçları doğrultusunda kullanması, ABD’nin 2010’lu yılların sonunda politik gücünde zayıflama olması ve Çin’in ön plana çıkması, İran’ın sürekli olarak swift sisteminin dışında tutulması nedeniyle bu sisteme alternatif üretme çalışmalarına girilmiştir.

Bu doğrultuda ” swift nedir, swift sensin kalanı da sana girsin” diyen Fransa ve İngiltere öncülüğünde İnstex adlı bir sistem 2019 yılında hayata geçirilmiştir. Aslında sistemin temel kurulma sebebi Fransa ve İngiltere’deki firmaların ve devletlerin İran yaptırımlarından sıkılıp bu ülke ile ticaret yapma isteğinden kaynaklanıyor. Bir nevi doların rezerv para birimi niteliğine bir başkaldırı diyebiliriz.

Şu an ana akım medyada pek görmüyorsunuz ama önümüzdeki dönemde çok ciddi bir aksaklık olmaz ise ABD’nin tek taraflı emperyalizmine karşı başlatılan uluslararası savaşın en önemli cephesi, ABD’nin rezerv para biriminin beline küreği vuracak olan bu İnstex sistemidir. Yani gelecekteki game changerlardan birisidir. İlerleyen zamanda dönüp yazının bu kısmını okuyabilirsiniz.

Zaten dünyadaki merkez bankalarının rezervlerini ağırlıklı olarak altın ya da gümüş şeklinde tutmaya başlamasının en büyük nedenlerinden birisi de bu değişecek olan uluslararası finans sistemine ve dünya ekonomi düzeninde önemli bir yer edinen doların rezerv para birimi niteliğini kaybedebileceğine yönelik birer ön hazırlık diyebiliriz. Yani bu yazıyı okuyanlar ve onların evlatları muhtemelen dünyadaki finansal bir çatırtının seyircisi olacaklar. Gerçi koronavirüs ile değişen dünya politik ekseni çok şeylere gebe.

Yazımızda swift nedir, alternatifleri nelerdir hususları üzerine konuştuk. Bu yazıyı beğenen okuyucuların uluslararası ilişkileri anlama kılavuzu yazımı da beğeneceğini düşünüyorum. Esen kalın.