Offshore Finans Merkezi Nedir?

Efenim bu yazımızda konumuz offshore finans merkezi nedir sorusunun cevabı ile devamında ne için kullanıldığı, en çok kullanılan offshore finans merkezlerinin hangileri olduğu konuları üzerine. Aslında bu yazı üç yazılık bir yazı dizisi gibi olacak. Bu yazıdan sonra Offshore Bankacılık Nedir ? ve Offshore Hesap Nasıl Açılır? adlı iki yazımız daha gelecek.

Dünya finans piyasasının içeriğindeki işlemlerin ve işlem sahiplerinin bilinmemesi nedeniyle en çok komplo teorilerine konu olan ve belki de bankacılık işlemlerinin karışıklığı nedeni ile en az araştırılan offshore finans merkezi nedir meselesine gelin birlikte bakalım.

Kara para aklanması süreci ile birlikte düşünülen ancak bundan ziyade daha çok vergiden kaçınma maksatlı kullanılan bu model içinde kullanılan türlü yöntemler bulunmaktadır. 

Offshore Finans Merkezi Nedir ?

Offshore finans merkezi, kendi ülkesinde yerleşik olmayan tüzel ve gerçek kişilere, ülke ekonomisi ile orantısız bir biçimde finans hizmetleri verilen yerlerdir. Tabi bu yapılan tanımlardan sadece birisi ve görece en geniş kapsamlı olanı. 

Mesela IMF offshore finans merkezi nedir sorusuna cevaben bir offshore finans merkezinin şu 4 kriteri tamamlaması gerektiğini söyler:

• Yerleşik olmayan aşırı sayıda hesap
• Ülke içi ekonomik dış finansman ihtiyacından çok daha fazla dışardan para girişi olması
• Düşük veya sıfır vergi politikası
• Az bankacılık regülasyonu olması ve bankacılıkta hesaplara ilişkin şeffaflık olmaması

Kendi ülkesinde yerleşik olmayan demek şudur. Örneğin siz Türkiye Cumhuriyeti devleti vatandaşıysanız ve başka bir ülkede oturum izniniz ya da vatandaşlığınız yok ise diğer bütün ülkelerde yerleşik olmayan kişi olarak geçersiniz.

Offshore Kelime Anlamı Deniz Aşırı Bankacılığı Ama Bu İşi Karada Yapıyorlar

Efenim offshore kelimesini direk Türkçeye çevirirseniz açık deniz anlamı taşır. Finans sektöründeki çeviri ise deniz aşırı finans merkezleri şeklindedir. Mal gibi direk çeviri yaparsan iş öyle olur. Aslında bu bir deyim. Yani direk kelime anlamını taşımıyor.

Örneğin Lüxemburg ülkesi offshore bankacılık konusunda meşhurdur. Ancak herhangi bir denize kıyısı yoktur. Yani offshore olmak için denizle bağlantı zorunlu değildir. Bununla birlikte Hong Kong ise denizin dibindedir. Kavramlara pek takılmamak lazım.

Neden Offshore Finansal Merkezler Kullanılıyor?

Efenim offshore finansal merkezlerin kullanılmasının sebeplerine gelirsek; 

• Kur ve sermaye kontrolleri,(artık pek geçerli bir sebep değil),
• Ülkelerin rekabetçi kur v.b. uygulamalarından kaçmak isteyen yerli yatırımcıların servetlerini ülke dışına çıkarma amacı taşıması, 
• Ülkelerdeki aşırı yüksek oranlı vergi politikaları, 
• Şirket sahiplerinin politik baskılar altında kalması ve her an devletin servete el koyma riskinin bulunması, 
• Sert düzenleyici tedbirler olması,
• Bankalarda aşırı şeffaflık olması (mesela Türkiye’de kamu (savcılar eliyle) istediği kişilerin tüm bankalardaki bilgilerine erişebilir- ki şirket sahipleri bundan rahatsızlık duyar-)
• Şirketin iflas etme riskine karşı şirketin içinin boşaltılması yöntemi kullanılmadan transfer işlemi yapılarak varlık kaçırma ve şahsi yükümlülüklerden kaçınma,

Maddelerini sayabiliriz.

Ancak son dönemde ve hatta 2000 lerden sonra offshore finansal merkezlerin popüler olmasının sebebi esasen aşırı kurumsal vergi yükünden kaçınma ve politik riskleri bertaraf ederek şahsi serveti korumadır.

Offshore Finans Merkezlerinde Ne Yapılıyor?

Temel olarak offshore finans merkezlerinde yerleşik olmayan kişilerden toplanan mevduatlar yine yerleşik olmayan kişilere kredi olarak veriliyor. İşin bu aşaması ulan bunlar kara para mı aklıyor meselesinin en kritik bacağıdır. Ancak yazının ana temasında da hissedeceğiniz üzere offhore finansal merkezlerin ana hedefi artık kara para aklama işinden çıkmış ve vergiden kaçınma yerine dönmüştür.

Bunun sebebi uluslararası kara para suçları ile mücadele eden kurumların bu ülkeler ile oturup çoğuyla anlaşmasıdır. Bu ülkeler de finansal sistemin tamamen dışına atılma tehdidine karşılık bu kurumların koşullarını (kara para konusunda) kabul etmişlerdir. 

Bununla birlikte faaliyetleri offshore bankacılık, offshore sigortacılık, tahvil ihracı, yapılandırılmış ürünler ihracı, fon yatırımı,özel amaçlı şirketler (spv) servet birikimi, hesap gizliliğini koruma ve kollama en temel işlemlerdir diyebiliriz.

Ülkeler Neden Offshore Finans Merkezi Yapıyor?

Efenim ülkede offshore finans merkezi olması demek ülkenin başta cari açık finansmanı sorununu çözer. Ancak uluslararası karizmasını çizer. Bu ülkeler genelde az nüfuslu, coğrafi açıdan stratejik olmayan, tarım sanayi gibi faaliyetlerin pek yapılamadığı ülkeler. Bu ülkeler, ülkenin GSYİH’ini arttırmak için bu yönteme başvuruyorlar. Aslında düşük vergi vs. Diyoruz ama öyle bir hacimli para giriyor ki düşük vergide bildiğin sürümden kazanıyor adamlar. Özetle ülke şartları uygunsa temiz para bırakıyor bu işler.

Bankacılık Anlamında İşin Çakallığı

Efenim bir bankanız olsun ve kredi verin. Bu kredi batsın diyelim. Sene sonu zarar yazacaksınız ve muhtemelen BDDK size sıkıntı yaratacak hatta bankaya el koyma durumu bile olabilir. İşte bu aşamada ne yapıyorsunuz? Hemen bir offshore ülkede banka kurup yüksek faiz ile mevduat toplayıp kendi bankanıza kredi verebilir ve uluslararası fon temin edebilirsiniz.

Bir de vergiden kaçınma boyutu var. Bu arada bunu offshore şirket için de uygulayabilirsiniz ki İrlanda ve Google arasında böyle bir ilişki vardır. Banka açısından da şöyle yaparsınız. Atıyorum bu sene sizin banka iyi para kazandı. Ancak devlet baboş %22’sine çökecek. Napıyor ? Hemen bu offshore bankanızdan gidip yüksek faizle kredi çekiyorsunuz ve offshore ülkeye kar transferi yapıyorsunuz. 

Offshore Finansal Merkezler Ne Kadar Popüler?

Yapılan bir istatistik çalışmada dünyadaki toplam servetin %10 u civarının bu merkezlerde tutulduğu tespit edilmiştir.

En büyük offshore finansal merkezleri de belirtelim ve konuyu kapatalım.

IMF’nin güncel listesine sürekli ülkeler girip çıkıyor ama en büyük 5 arasında Hollanda, Hong Kong, İrlanda, Singapur ve Lüxemburg başı çekiyor.

Günümüzde offshore finansal merkezler artık birer vergi cenneti ile aynı kefede tutuluyor çünkü en çok bu maksatla tutuluyor. 

Offshore finans merkezi nedir yazımızın sonuna geldik arkadaşlar. Esen kalınız.