Yatırım

Borsa Nedir ?

Borsa nedir , Borsa nasıl çalışır meselesine girişmeden önce bazı konuları netleştirelim. Bu süreci daha iyi anlamanızda faydalı olacaktır. Bir oyunu oynuyorsanız kuralına göre oynayın. Normalde bu platformda sıkıcı, kişiye bir şey katmayan resmi tanımlardan özellikle kaçınmaya çalışıyorum ama borsa nedir meselesini atlayamayız. Borsa da var olacaksanız, borsaya yatırım yapacaksanız borsa nedir ve borsa nasıl çalışır diye size sorulduğunda bunun cevabını vereceksiniz. 

Borsa Nedir ?

Borsa Nedir ? (resmi tanım) Borsa talep edilen belirli bir mal grubunun fiyatının belirlenmesi için, bir organizasyon tarafından bu mal grubunu ya da bu mal grubunu temsil eden senetlerin yine belirli kurallar çerçevesinde alım satımının yapıldığı yerdir. 

Borsa nedir ? (gayri resmi tanım) Bir şeyin alınıp satıldığı ve bu alım satım işleminin üst bir organizasyon tarafından konsolide edildiği yerdir. 

Resimde Biksan firmasına ait 10 adet hisse senedini görüyorsunuz. Altta gördüğünüz otobüs biletine benzeyen şeylere kupon deniyor. O dönemde bu kuponlar, kar payından faydalanabilmek için kullanılıyordu.

Borsa nedir yazımıza konu olacak borsa ise ülkemizde faaliyet gösteren BIST piyasasıdır. BIST’in açılımı Borsa İstanbul’dur. Piyasa verileri sayfasından endeksin genel gidişatına bakabilirsiniz.

Borsada Kaç Farklı Piyasa Var?

BIST platformu altında dört piyasa vardır. 

1.Pay Piyasası

2.Borçlanma Araçları Piyasası

3. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

4.Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası

Borsa İstanbul’un tarihi Osmanlı dönemine kadar uzanır. 1866 yılında Dersaadet Tahvilat Borsası altında ilk kez faaliyet gösteren borsa, 1906 yılında Esham ve Tahvilat Borsası’na dönmüş, 1922 yılında ise İstanbul Menkul Kıymetler Borsası adını almıştır.

Borsa nedir konu olan piyasa ise pay piyasası, yani şirketlerin hisselerinin bulunduğu piyasadır. Yazı yayınlama planımda VİOP’tan bahsedeceğim işlem türleri ile birlikte ama B.A.P. ve K.M.K.T.P.’den bahsetmeyeceğim. Bu konuda bilgiye ihtiyacınız olursa yorum kısmına belirtiniz. Ona göre aksiyon alırım.

Bu pay piyasasının altında da farklı pazarlar bulunur. Bu pazarların kuralları zaman zaman değişiyor. Hisseleri açıkçası kalitelerine göre sınıflandırmaya tabi tutuyor BIST yönetimi. Tek tek bahsetmeye gerek duymuyorum.  Bizim bu yazımıza konu edeceğimiz hisseler pay piyasası altında yer alan pazarlarda bulunan hisseler.

Borsanın Amacı Nedir?

Bahsettiğimiz şekilde bir menkul kıymet borsasının temel amacı, tasarruflarını farklı mecralarda değerlendirmek isteyen şahıslar ile firmasını büyütmek için fon ihtiyacı olan girişimcilerin karşılaştığı bir platformdur. Bir üst yönetimi, alım-satımı düzenleyen organizasyon mevcuttur. Kuralları ve kaideleri vardır. Bu üst yönetimin dışına manipülasyon hususunu ve küçük yatırımcıların haklarının korunması meselesini denetleyen bir de devletin kontrol kurumu vardır. Ülkemizde bu kurum SPK’dır. 

SPK 1981 yılında kanun ile kurulmuştur ve temel amacı tasarrufların menkul kıymetlere yönlendirilmesini sağlamak, bunu sağlarken yatırımcıların hukukunu gözetmektir. Başta halka arz, birleşme, bölünme, bedelli ve bedelsiz sermaye arttırımları gibi hususların tamamı SPK tarafından onaylanmak zorundadır.

Borsada firmalar işleri için ihtiyaç duydukları sermayeyi, şirket üzerinde yetkilerini kaybetmeden ancak sermayeden pay vererek elde ederler.

Şahıslar ise normalde ortak olamayacakları büyüklükte firmalara ortak olma imkânı elde ederler. Bence en büyük faydası budur. Mesela yolda Ferit Şahenk’i görsem adam benim yüzüme bakmaz, gitsem yanına beni firmaya ortak et desem muhtemelen bana bir güzel de söver. Hah borsa nedir size ne sağlar efenim, sizin yolda birlikte yürürken yüzünüze bakmayacak adamların firmalarına ortak olma imkânı ve o firmaların elde ettikleri karlardan pay alma imkanı verir.

Ortalama insanlar bunu yapar. Paralarını borsa kanalıyla sermaye olarak firmalara devrederler ve firmanın faaliyetleri sonucunda elde ettiği karlardan temettü adı altında pay alırlar. Ya da firma karını yıllar itibariyle dağıtmasa dahi kar firmada birikerek otomatik olarak sermayeye eklenerek firmayı daha güçlü hale getirmekte, dolayısıyla yatırım yapılan firmanın hisselerinin değeri artmaktadır.

Borsada Halka Arz 

Halka arz nedir, halka arzlarda nasıl yatırım stratejileri izlenmelidir diye ayrı bir yazı yazdım. Detaylı bilgi için muhakkak Halka Arz yazısını inceleyiniz. Bu konuyu borsa nedir yazımız altında incelemek çok uzatacaktı yazıyı.

Borsa’da Bir Gün Nasıl Geçiyor?

Pay piyasası yani borsada hisselerin alınıp satıldığı piyasa, normal iş günlerinde sabah 09:40-09:55 aralığında tüm emirleri toplar. Siz geceden talep girseniz de bu talep girer girmez borsaya ulaşmaz. Ertesi gün sabah aracı kurumunuz bu bahsettiğim saatlerde talebinizi borsaya iletir. 09:55’te ise fiyat belirlenir. Buna açılış fiyatı denir. 10:00’dan 18:00’a kadar ise sürekli işlem olur. Yani bu saat aralığında istediğiniz zaman hisse alım-satım talebi girebilirsiniz. 18:05’te ise hissenin kapanış fiyatı belirlenmiş olur ve gün sonu tamamlanır. 

Borsada Emir Tipleri Nelerdir?

Bu kısım yapacağınız işlemlerde oldukça önemli. Yani mutlaka okuyun. Borsa nedir, borsada nasıl işlem yapılır diye merak ediyorsanız potansiyel yatırımcısınız demektir. Dediğim gibi madem bu oyunu oynayacaksınız kurallarını ve süreçlerin detayını bilin. Borsa nedir yazımızda emir tipleri başlığı altında bahsettiğimiz hususlar da borsa nasıl çalışır sorusunun yanıtının önemli bir kısmını oluşturuyor. 

Eskiden borsada emirler telefon ile müşterilerden alınır, teyitleşmeden sonra aracı kurumun borsa merkezindeki elemanı tarafından tahtaya müşteri emri yazılırdı. Resimde gördüğünüz tahta bunlardan biri. Hatta işlem tahtası lafı buradan gelir. Tahtada yazan satış emirlerini gören alıcılar, ilgili aracıya ulaşır işlemin tamamlanmasını sağlardı.

Bu bölüm biraz uzun olacak. Biraz daha samimi bir dil ile anlatmaya ve anlaşılırlığı kolaylaştırmaya çalışacağım. 

Toplamda 10 tip emir var. Ancak şu aşağıda yaptığım 3 emir tipini bilseniz yeterli.

1.Limit Fiyatlı Emir:

Fiyatı ve miktarı direk yatırımcı yani siz belirlersiniz. Normalde verdiğiniz emirler bu şekildedir ve borsa kapanana kadar da emir iptali ya da fiyat düzeltme girmezseniz bekler. Yani şu: Aselsan hissesinden 23,50 fiyattan 10 tane al. Bu emri verdiğinizde eğer bu fiyattan bir kişi hissesini satmaz ise emriniz gerçekleşmez. Eğer 23,50 fiyattan 5 tane satan olursa 5 tanesi gerçekleşir, 5 tanesi kalır. Eğer 23,50 fiyattan daha düşük bir satış var ise işlem emir verdiğiniz an, düşük fiyattan gerçekleşir. 

2.Piyasa Emirleri:

Bu emir tipinde sadece miktar belirtilir. Yani Aselsan hissesinden 10 tane fiyatı ne olursa olsun al. Satış fiyatı satışa sunanların belirttiği fiyattır. Yani piyasa fiyatı 23,50 TL iken birisi manyaklık yapıp 30 TL’den satış girmiş olsa ve siz de sabahtan bu emri vermiş olsanız, karşı taraf satış emrini girer girmez 30 TL’den 10 tane Aselsan hisseniz olur. Hisse fiyatının o an ne olduğu da önemli değildir. Siz emri verdikten sonra aynı anda hem 25 TL’den 10 Aselsan hissesi hem de 30 TL’den Aselsanı hissesi sunulursa sistem sizin için fiyatı düşük olan 25 TL’lik teklifi işleme alır. 

Bu konuda benim size tavsiyem sığ tahta olarak nitelendirdiğimiz yani alım-satım hacmi küçük olan, küçük firma hisselerinde piyasa emri girmemeniz yönünde. Zaten işlem adedi azdır bu piyasada. Hiç beklemediğiniz maliyetler ile karşılaşabilirsiniz. Dikkatli olun.

3.Piyasadan Limite Emir:

Bu emir tipinde de sadece miktar belirtirsiniz. Fiyat belirtme yoktur. Burada karşı taraftaki en iyi fiyatlardan işlem yapılır. Piyasa emirlerinden farkı, piyasadan limite emirde, emiri girdiğiniz zaman mevcut en iyi fiyatlar işleme dönüşür, o an işleme dönüşmeyen talepleriniz ise iptal olur ve işleme girmez.  Örneğin Aselsan hissesinden 10 adet alım emri girdiniz. O an en iyi piyasa fiyatı 30 TL diyelim ama satan taraf 5 adet hisse satışı girmiş. Bu taktirde sizin emrinizin 5 adeti gerçekleşir. Kalanı için emir iptal edilmez normal piyasa fiyatına çekilir. Yani eğer hisse siz satın aldığınızda 25 TL ise fiyatı kalan emriniz şu şekilde değişir: 5 tane Aselsan’ı 25 TL’den al.

4.Dengeleyici Emir, 5.Koşullu Emir, 6.Kotasyon Emri, 7.Orta Nokta Emri, 8.Ağırlıklı Ortalama Fiyat Emri, 9.Küsuratlı Emir, 10. Açığa Satış Emri şeklinde diğer emir türleri de vardır ancak bu emir türleri genelde daha yüksek hacimli işlem yapanlar tarafından kullanılmaktadır. 

Emirlerin Geçerlilik Süreleri

Borsada emir verdiğinizde bunu zaman ile sınırlandırabilirsiniz.  Bunda da 4 tip emir vardır. Bunları tercih edebilirsiniz.

1.Günlük: girildiği gün boyunca geçerlidir.

2.Kalanı İptal Et: Emrin girildiği anda karşılanmayan bölümünü otomatik olarak iptal eder.

3.İptale Kadar Geçerli: bu emir tipinde adı ile müsemma siz iptal emri girene kadra geçerlidir. Ancak bu emir tipi sadece halka arzlarda kullanılır.

4.Tarihli: Belirli bir süre gelene kadar iptal olmayan emir tipidir. 

Zincir Emir Nedir?

Zincir emiri bir örnek ile açıklayalım. Sonra kaidesinden bahsederiz. 

Mesela elinizde Aselsan var, ama Aselsan’dan çıkmak istiyor Tüpraş’a girmek istiyorsunuz. Ana emir olarak Aselsan’a satış verdiniz. Altına zincir emir giriyorsunuz. Tüpraş’a da al verdiniz. Bu zincir emiri girdiğiniz için Aselsan satılmadığı müddetçe Tüpraş alınmaz. Yani bağlı emir dediğiniz husus ana emirin gerçekleşmesine bağlıdır. 

Bir de sınırsız adette zincir emir girebilirsiniz. 

Borsada emirlerin geldiği telefonları görüyorsunuz. Aracı kurumların elemanları telefonları karşılayıp emir teyidi ve kaydını yapıp işlem sırasına geçer.

Kademeli Alım/Satım Stratejisi Nedir?

Kademeli alım ya da satım dediğimiz stratejinin sebebi yatırımcının büyük hacimli alışlarında ortalama maliyet tutturma gayretinden gelir. Yani toplu alım yapacaksınız ancak çok yüksekten almak ya da çok düşükten satmak istemiyorsunuz. Bu halde alım işleminde mevcut piyasa ortalamasının belirlediğiniz bir fiyat tutarından altında sırasıyla kademeli alım emri girersiniz. Satışta da tam tersini yaparsınız ve ortalama bir maliyet tutturursunuz. 

Mesela 23,40 Aselsan fiyatı diyelim. Siz 23.650 TL tutarında alım yapmak istiyorsunuz ama 23,40 tavan fiyat (en yüksek fiyat) olabilir endişesine sahipsiniz. Bu takdirde kademeli alım girersiniz. 

Hisse emirlerinizi şu şekilde vermeniz gerekir.

200 adet *23 TL =4.600 TL   

200 adet *23,05=4.610 TL

200 adet *23,10= 4.620 TL

200 adet *23,20= 4.640 TL

200 adet *23,40 = 4.680 TL

Toplam Alım Emri Tutarı=23.150 TL

Ortalama Hisse Başına Maliyetiniz=23,15 şeklindedir. 

Satış işlemlerinde ise tam tersi bir mantık ile hareket edersiniz.

Orta vadeli ve kısa vadeli trading işlemlerinde sıklıkla kullanılabilir. 

Diğer yatırım tarzlarında kullanımında sakınca yoktur. 

Stop-Loss (Zarar Kes) Stratejisi Nedir?

Aselsan örneği üzerinden devam edelim. Aselsan’dan hisse başı ortalama alım maliyetiniz 25 TL olsun. Baktınız hisse git gel yaşıyor. Biraz artıyor, sonra geri düşüyor. Sonra tekrar artıp tekrar geri düşüyor. 

Buna stop loss girebilirsiniz. Mesela hisse 24’lere geldi. Haberler de iyi değil. Zararınızı azaltmak için 23,50’den satış emri verirseniz bu stop loss oluyor. 

Stop lossun aslında satış emrinden herhangi bir farkı yoktur. Yani satış emri girdiğiniz yerden stop loss girersiniz. Satış emrinin daha havalı ismidir diyebilirim size. 

Değer yatırımı ve temettü yatırımcılığında kesinlikle kullanmayın. Hatta uzak durun. Ancak teknik analiz destekli orta vadeli ya da kısa vadeli trade yapanların genelde bu işlemi yaptığını gördüm. 

Sizlerde bu alternatifi kullanabilirsiniz ama benim yatırım mantığıma ters geldiğini söylemiştim. Zaten minimum işlem yapmaya çalışıyorum.

Hisse Senedi Fiyatı Nasıl Tespit Ediliyor?

Hisse senedi fiyatı direk karşılaşmalı arz talebe göre belirleniyor. Borsada bir işlemin gerçekleşmesi için arz ve talebin eşleşmesi gerekir. 

Örneğin siz 10 hisse alış emrini 5 TL fiyattan verdiniz. Karşı taraftan bir kişi 10 hisse satış emrini 5 TL’den girmedikçe işleminiz gerçekleşmez. Mesela sizin 5 TL 10 hisse teklifini girdiğiniz anda ben de 10 hisse satış 6 TL teklifi girdim. Bu emir gerçekleşmez. Bu kuralın tek istisnası 10 hisse satışını 5 TL altında mesela 4,5 TL’den vermesidir. Bu takdirde hisse satışı 4,5 TL’den gerçekleşecektir. 

Borsada işlem tahtalarından biri. Aracı kurum elemanları muhtemelen en düşük fiyatlı satış emrini ve adedini bulmaya çalışıyor. Daha sonra hissenin taliplileri aranarak hisse satışı sağlanmaya çalışılacak. Aracıların bu kadar uğraşmasının nedeni her bir alım satım işleminde komisyon almaları.

Açığa Satış İşlemi Nedir? Açığa Satış İşlemi Nasıl Yapılır?

Bir hissenin fiyatı düşerken nasıl para kazanırım sorusunun cevabı açığa satış işlemidir. Bu yatırım tarzında fiyatının düşeceğini düşündüğünüz hisse senedini açığa satış verirsiniz. Yabancılar bu açığa satma işine shorting-şortlama da diyor. Bu işlemi yapmak için başlangıç aşamasında yani açığa satış emrini girerken elinizde hisse bulunması gerekmemektedir. Yani açığa satış elinizde olmayan bir varlığı satmaktır. (Bunu normal piyasada yapınca dolandırıcı diyoruz ama, hayırlısı bakalım.)

Aracı kurumlar siz açığa satış verdiğiniz anda başka birinin portföyünde yer alan hisseyi ödünç alırlar. Bu arada ek bilgi olsun. Ödünç piyasasını Takasbank yönetir. Takasbank bu piyasalarda hem ödünç alan hem de ödünç veren arasında bağlantı kurar ve işlemi güvenliğini sağlar. Buna da finans dilinde karşı taraf güveni denir.

Nam-ı diğer Takasbank binası. Borsada 1986-1988 arası işlemler Takasbank benzeri bir kurum olmadan gerçekleştirilirken, 88’-92’ yıllarında Takasbank’ın şimdi verdiği hizmet İMKB altında bir müdürlükçe verilmiş, 92’yılında şirket kurulmuştur. Takasbank karşı taraf hizmetini şimdilerde oldukça güvenli olan blokchain sistemiyle sağlamaktadır.Takasbank açığa satış gibi işlemlere merkezi karşı taraf rolünü oynayarak işlem güvenliğini sağlar.

Açığa satış işlemi yapabilmeniz için öncelikle aracı kurumunuzun açığa satış işlemi yapabilir belgesine sahip olması ve bu ürünü size sunması gerekir. Öte yandan aracı kurum ile sizin aranızda bir de açığa satış çerçeve sözleşmesi imzalanması gerekir. 

Aracı kurum size belirli bir açığa satış limiti tanımlar. Bu limitin üstünde işlem yapamazsınız. Çok özel bir müşteri değilseniz genelde %100 teminat ile çalışırlar. Hatta bazı aracı kurumların açığa satış işlemi için portföy büyüklüğü sınırlaması gerektirdiğini biliyorum. Yani aracı kurum şunu diyor:kardeşim çor çocuk bu işlerle uğraşmasın. Portföy büyüklüğü atıyorum 100.000 TL altı olanlar açığa satış işlemi yapamaz gibi sınırlar koyabilir. Bu konuyu araştırmanız gerekir.

Açığa satışa konu olabilecek hisse senetleri BIST tarafından da sınırlıdır. Yani ben şu hissenin düşeceğini görüyorum gideyim bunu açığa satış vereyim çorba paramızı alalım diye düşünürsünüz. Ama BIST onu açığa satışa konu kıymet olarak belirtmezse hayalleriniz suya düşer. Bir hissenin açığa satışa konu olup olmadığını BIST’in günlük bültenlerinden takip edebilirsiniz. Günlük olarak bu hisseler değişebilmektedir. 

Açığa Satış İşlem Süreci

İşlem süreci nasıl gerçekleşir biraz da ondan bahsedelim. Açığa satış işlemlerinde önce satış girilir, satış işlemi girildikten sonra alım yapılır. Yani siz değerinin düşeceğini tahmin ettiğiniz hisse  senedini, değeri düşmeden satıp ,değeri düşünce alır yerine koyarsınız ve farktan para kazanırsınız. Tabi bu işlemden aracı kurumun alacğaı komisyonu düşmek zorundasınız. Siz açığa satış işleminden zarar da etseniz kar da etseniz aracı kurum komisyonunu alacaktır. 

Açığa satış işlemi esasen küçük yatırımcıya pek yaramaz. Normalde savunulan durum açığa satış işleminin zaten fiyatı düşecek olan bir malın fiyatının daha hızlı düşmesine yani piyasanın daha hızlı dengeye gelmesine neden olduğudur. Ancak bu konuda şahsi görüşüm açığa satış işlemlerinin ciddi bir piyasa manipülasyon aracı haline geldiğidir. Yani kişi bir hissede manipülasyon yapmaya niyetlendiyse ya da hisse fiyatını daha düşükten almaya niyetlendiyse din iman ne var ne yok açığa satış veriyor. Tabi bu durum piyasa aktörleri tarafından fark edilince fiyatın düşeceğine yönelik algı başlıyor. Fiyat düşünce kişi zaten kazanmış oluyor ve gidip ucuz fiyattan hisseleri toplayıp satışını yapıyor. Borsa nasıl çalışır sorusunu doğru düzgün cevaplamak istiyorsanız bu açığa satış işlemini de bilmek oldukça önemlidir. 

Bu aslında bir strateji oyunu gibi bir şey. Kazanan her daim sermayesi güçlü olandır açığa satış işleminde. Çünkü açığa satış işlemini bozabilecek tek unsur açığa satış verilen her kıymeti hisse fiyatından alabilecek bir yatırımcıdır ve bu durum açığa satışçıyı bozar. Yani hisse fiyatı yukarda kalırsa açığa satışçının işi bozulur. 

Yani bir hissenin işlem tahtasını oynatacak derecede talepleri karşılayacak şekilde sermayeniz yoksa bu işlemler nedeniyle iflasa gidebilirsiniz. 

Donsuz Gezmeyin, Üşütürsünüz

Açığa satış işleminin en riskli bölümü gün sonunda açığa satış işlemini kapatmak zoruna olmanızdır. Forexteki gibi pozisyonumu devam ettireyim param var benim filan olayları olmaz. Yani işlem vadesi 1 gündür. Sabahtan açığa satış verdiğiniz hisseyi akşama kadar alıp pozisyonu kapatmanız gerekir.

Piyasada açığa satış işlemini yaptıktan sonra alacak hisse bulamayan ya da hissenin fiyatının artması nedeniyle pozisyonu zararda kapatmaya donsuz yakalanmak denir. Teşbihte hata olmaz. Donsuz gezmeyin. Sonuçları kötü oluyor. 

Açığa satış işleminde pozisyonunuz gün kapanmadan da aracı kurum tarafından kapatılabilir. Meşhur margin call denilen (film çekmiş adamlar bak o kadar meşhur bi şey bu, ortamlarda filan araya sıkıştırın, kızlar hasta oluyor böyle şeylere) teminat tamamlama çağrısı diye bir şey var. Örnekle gidelim. 

100 TL tutarında Aselsan hissesini açığa satış işlem emrini sabahtan daha karga bokunu yemeden girdiniz, karşılığında da 100 TL nakit koydunuz. Gün içerisinde hisse fiyatları yukarı doğru gitti, e yukarı gittikçe siz zarar yazıyorsunuz. Bu zararın bir sınırı var işte. Nedir derseniz? %35’e kadar. Yani fiyat yükseldi yükseldi 65 TL zarar ettiniz. Dolayısıyla teminatınızda 35 TL kaldı. İşte burada aracı kurum pozisyonu halen devam ettiriyor musun? Bak devam ettireceksen de git teminatını 100 TL’ye tamamla der size. Gün içinde elinizde nakitte yoksa öyle kapanır gider pozisyon. Siz de bel bel bakarsınız. 

Açığa satış konusunu daha detaylıca incelediğim bu yazımı okumanız işlemlerinizde size yardımcı olacaktır.

Kredili İşlemler

Kredili işlem konusu da oldukça basittir.  Aracı kurum size kredi açar, siz bu kredi ile işlem yaparsınız. Normal krediden farkı ürünün adının farklı olmasıdır. Menkul Kıymet Kredisi diye geçer. Ancak kredi ile nakit çekeyim filan yoktur. İlgili aracı kurumun hesabından çıkış yapamazsınız ve aracı kurumun belirttiği hisse senetlerini almak zorundasınızdır. Genelde %100 teminat ile çalışır aracı kurumlar.  Hangi senetler ile işlem yapılıp yapılamayacağı hususu aracı kuruma göre değişir. 

Resimde 1 Ocak 1984 tarihli borsa hisse senetleri ve fiyatları bulunuyor. Net olarak görünmese de o dönemde hisseler arasında Anadolu Cam Çimsa, Koç Yatırım, Sarkuysan, İş Bankası gibi yılların firmaları var. Bu firmalar halen faaliyet gösteriyor. Bazen o dönemde analarımız-babalarımız bu hisselerden üç-beş toplasaydı diye hayıflanmamak elde değil gerçekten.

Şahsi tavsiyem asla ve asla kredi ile yatırım yapmamanız yönünde. Ters pozisyonda kalırsanız v.b. bir durum olursa boşu boşuna çektiğiniz ve zaten batmış bir kredi için çalışırsınız. Bu sizi psikolojik olarak mahveder. 

Yani bu tavsiyem sadece borsa ya da belirli bir yatırım aracı için değil şurada bahsettiğim bütün yatırım araçlarında geçerlidir. Yine kredi çekip yatırım yapılır mı? sorusunun cevabını detaylıca incelediğim yazımı da okuyun muhakkak.

Brüt Takas Uygulaması

Brüt takas nedir, hissem brüt takasa düşerse ne yapayım gibi merak ettiğiniz hususlar için ayrı bir başlıkta değerlendirme yaptım. Okumanızı tavsiye ederim. Brüt Takas Nedir?

Yine Brüt Takas uygulamasından bir önceki devre kesici uygulamasını merak ediyorsanız bununla alakalı da yazı yazdık. Buyrun.

Borsa nedir yazımız altında bu konuları inceleseydim yazı gereksiz uzayacaktı.

IMKB döneminden seans bilgilendirme tahtası. Bu tahtada şimdiki adıyla brüt takasta olan hisseler gösterilmezdi.

Rüçhan Hakkı Nedir?

Rüçhan meselesinin son dönemde manipülasyona konu olması nedeniyle bu konuyu şöyle esaslıca bir ele alayım dedim ve olayı kapsamlıca anlattım. Böyrooğğğnn….

Bedelli Sermaye Arttırımı

Bedelli sermaye arttırımı nedir,  hisseme bedelli bildirimi geldiğinde ne yapayım nasıl bir strateji izleyeyim de bu işten para kazanayım diyorsanız muhakkak Bedelli Sermaye Arttırımı Nedir yazımı okuyunuz.

Resimde Karaköy borsasından bir kalabalık manzarasını görebilirsiniz. Sürekli gidip gelen, ellerinde kağıtlar fiyat toplayan, alım-satım işlemlerini tamamlamaya çalışan bir süre.  Borsanın aslında ilk yeri Cağaloğlu Ziraat Bankası’nın 2. Ve 3. Katıdır. Burası yetmeyince Karaköy’de Erenhan’a taşınmıştır.

Bedelsiz Sermaye Artırımı

Bedelsiz sermaye arttırımı nedir, hisse yavrulaması ne demek, şirket bedelsiz açıklayınca şimdi ben zengin mi oldum gibi sorularınız için Bedelsiz Sermaye Arttırımı Nedir adlı çalışmama bakınız.

Resimde borsanın Elit sisteme geçtiği tarihteki bir gazete ilanını görüyorsunuz. Tansu Çiller döneminde elit sisteme geçen borsada işlemler bilgisayarla yapılmaya başlandı. Bu sayede bedelsiz sermaye artırımları gibi hesaplama, aktarım işlemlerinin çok olduğu işlemler daha kolay yapılmaya başlandı. 

Yabancı Borsalardan Hisse Nasıl Alınır?

Yabancı borsalardan hisse almak istiyorum ama bir stratejim yok, yine de Warren Buffet gibi olucam, zengin olucam, yabancı borsaya yatırımda vergi ve komisyon oranlarını öğreneyim, nasıl para kazanırım diyorsanız Yabancı Borsalara Nasıl Yatırım Yapılır adlı yazımı okuyunuz.

Güncelleme: Borsada Hisse Grupları

Kıymetli takipçilerimiz 17 Eylül 2020 tarihi itibariyle borsa yönetimi yeni bir düzenleme yayınladı. Yapılan bu duyuruda borsadaki hisselerin muhtelif kriterler itibariyle 3 ana gruba ayrılmasına karar verildi. (daha önce altı idi bu)

Artık hisseler Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar olarak sınıflandırılmış durumda.

borsa-hisse-gruplari

Yine yayımlanan duyuru ile genel işlem kuralları belirtilmiş ve sizlere de aşağıda sunulmuştur. En üzücü olan bölümü alt pazarda açığa satış işlemlerinin yine yasak olmasıdır. Tabi şunu da belirtelim bu açığa satış biliyorsunuz pandemi sürecinde yalnızca BIST-30 hisseleri için geçerliydi ve bunun devam edeceğini anlıyoruz. Burada belirtilen genel kaide.

borsa-kurallari

Yine yıldız pazar ve ana pazarda %10 fiyat marjı devam ediyor. Yani fiyat %10 altına/üstüne geçerse tahta kapanıyor. (Geçici kuralın devam ettirilmesi)

%5’lik fiyat değişiminde devre kesici uygulaması da devam ettiriliyor. (Geçici kuralın devam ettirilmesi)

Bu yazımı beğendiyseniz muhtemelen aşağıdakileri de beğenirsiniz.

yatirimkurusu

10 yıldır finans sektöründe denetçi, İngilizce biliyor.

İlgili Makaleler

8 Yorum

  1. yukarıdaki makalenizi okudum. öncelikle tebrik ediyorum. en basit ve bu işi bilmeyen biri olarak benim bile anladığım sadelik ve basitlikte bir dil kullandınız. emeğinize sağlık

    1. Öncelikle beğendiğiniz için sevindim.Bşraz samimi bir üslup kullanmaya gayret ediyorum ancak temel hedefim meselelerin anlaşılması. Bu beyanınız beni çok mutlu etti. Yorum için ayrıca teşekkür ederim.Esen kalın.

      1. Emek karşısında anca saygı gösterilir. Yakın takipte olacağım. Tekrardan emeğinize sağlık

  2. üstad sizden aynı sadelikte teknik analize başlangıç yazısı bekliyorum.sitenizde göremedim.temel kavramları açıklayıp analizi geliştirebilmek için neler yapılmalı yazısı çok güzel olur ya da matematikçi ya da finans uzmanı değilsek boşa kafa yormayalım mı dersiniz?

    1. Açıkçası teknik analize girmem. Bir çok yazımda hafifçe dalga geçiyorum zaten. Ama teknik analizle yatırım yapana saygı duyarım. Teknik analiz benim tarzım değil, ciddi bir vaat içeriyor ki (bunu yapmak için de belgem var) lakin bir kurum nezdinde çalışmıyorum. Teknik analizi kendi yatırımlarımda kullanmam. Kendimin kullanmadığım bir işlemi de başkalarına kullanın diyemem. Teknik analiz konusunda Ali Perşembe’nin kitaplarını (4 kitabı var) tavsiye edebilirim. Bu kitapları okudum ancak dediğim üzere kendi uygulamadığım bir yatırım sistematiğini burada satamam. Zaten benim amacım pek satmak değil. Tecrübelerimi aktardığım bir platform. Burayı okuyun ve benim yaptığım hataları yapmayın iye yazıyorum çoğu yazıyı.
      Kazançlı yatırımlar dilerim.

  3. Yazılarınızın sadeliği ve anlaşırlığı, ayrıca üslubunuzun güzelliği yazılarınızı keyifle okunur kılıyor. Doğrusu böyle bir yazı dizisini geç fark ettiğim için üzülürken, yenilerinin gelecek olmasını umut etmek de beni sevindiriyor. Günümüz İnternet sayfaları artık birer başucu kaynağı haline geldi. Umarım çalışmalarınız kitaplaşma evresinde de karşımıza çıkar. Başarılarınızın daim olması dileğiyle.

    1. Yusuf bey merhabalar. Yazıları beğenmenize çok sevindim.

      İnternet sayfaları gerçekten günümüz eğitim yapısını değiştirecek bir aşamaya geldi. Ama tabi şunu da söyleyeyim. Platformdaki yazıların amacı çoğu zaman eğitim değil. Açıkçası bu bilgi birikimine sahip bir insan değilim. Eğitimcilere saygısızlık etmiş olurum. Ancak en büyük gayem özellikle yatırım konusunda tecrübesi olmayan, piyasaya yeni yeni girmeye başlayan, uzun yıllardır alın teri ile kazandığı ve bir kenarda tuttuğu birikimleri borsa, dolar ya da herhangi bir yatırım aracına bağlamak isteyen insanları karşılaşabilecekleri olaylar konusunda uyarmak, dikkat etmelerini sağlamak.

      Bunun dışında yazıların ağırlıklı olarak amacı biraz iç dökme şeklinde. Dönem dönem iş yoğunluğu nedeni ile yazılara ara veriyor olsam da sıklıkla yazı yayımlamaya gayret ediyorum. Keyifli okumalar dilerim.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
error: İçeriklerin kopyalanması engellenmiştir.