Ekonomi

Yerel Para Birimleri İle Ticaret Cari Açığa İlaç Olur Mu?

Efenim bu yazımızda konumuz yerel para birimleri ile ticaret ve yerel para birimleri ile ticaret yapılması cari açığa çözüm olur mu meselesidir. Bu yazıyı niye yazdık? Aslında ülkede çok fazla konuşulan ve insanların içinden geçen fakat ampirik bir çalışma olmaması münasebetiyle pek de ele alınmayan, dönem dönem bölgesel ilişkilerde ortaya atılan ve fakat ne hikmetse bir türlü faaliyete dökülemeyen bir şey olması bu yerel para birimleri ile ticaret meselesinin.

Bu yazının neden yazıldığına ilişkin merakı olanlar ısrarla Cari Açık Sorunu yazımı okumalılar. Bu ülkemizin aslında dünya ekonomi düzeni içerisinde doğru düzgün bir sınıf atlayamamasının temel sebebidir.

Rezerv Para Hikayesi

Rezerv para yazımızda doların neden rezerv para olduğunu dilimiz döndüğünce anlatmaya çalışmıştık. Bu şartlar altında da ülkemizin sürekli dolar ihtiyacının doğduğunu Türkiye’nin bitmeyen dolar sorunu yazısında detaylıca kaleme aldık. Buna alternatif olarak yani ülkede sürekli dolara ihtiyaç olması ve bu kapsamda dolar ihtiyacının azaltılması üzerine yerel para birimleri ile ticaret yapılsaydı acaba doların değeri düşer mi düşmez mi düşüncesi ileri sürülüyor. Biz de bu düşünce üzerine bir kaç kalem yazı yazalım dedik.

Bu halde bakmamız gereken şey ihracat ve ithalatı hangi ülkelerden yaptığımızdır. Ticaret bakanlığının sitesinde bunlar dönemsel olarak yayınlanır.

İşte eğer olur da doların ülkemiz ekonomisine olan etkisini azaltmak için ticaret yaptığımız ülkeler ile sadece yerli para birimleri üzerinden ticaret yapmaya karar verirsek ticaret yaptığımız bütün ülkeleri liste halinde sıralayıp hangileri ile aramızda ticaret açığı ve noksanı var bunun hesabı yapılmalıdır.

Mesela en fazla ithalat yaptığımız ülke olan Rusya’dan 2019 yılında toplam ithalatımız 23,1 milyar USD iken, Rusya’ya olan ihracatımız 1 milyar USD. Bu şu anlama geliyor. Biz eğer olur da Rusya ile yerli para birimi üzerinden ihracat yaparsak her sene 22,1 milyar USD’lik ruble ihtiyacımız olacak demektir. Eğer Rusya’nın merkez bankası ile bir swap anlaşması yapılmamış ise bu durum ülkede Rus rublesinin roketleyeceği anlamına gelir.

yerel-para-birimleri-ile-ticaret-cari-acik
Aslında kurdu carttı curttu uğraşmaya gerek yok aga. En temizi takas, mis gibi. Al baba bir kilo buğday ver bana 1 kilo nohut, misss.

Yerel Para Birimleri İle Ticaret

2019 yılı ülkeler bazında dış ticaret rakamlarına göre yapmış olduğum çalışmada şöyle bir sonuca ulaşıyorum.

Yerli para birimi ile ticaret yapılması halinde ;

En fazla dış ticaret açığı verilen ülkeler ve açık tutarları

(milyar USD bazında) şu şekilde:

Rusya 22,1 milyar USD

Çin 18,5 milyar USD

Gizli Ülke 15,1 milyar USD (Resmi kayıtlarda böyle geçiyor)

Almanya 15 milyar USD

ABD 9,7 milyar USD

En fazla dış ticaret fazlası verilen ülkeler ise şu şekilde:

Belirlenemeyen Ülke ve Bölgeler 871 mio USD (Resmi kayıtlar böyle)

Suriye 761 mio USD

Surinam 402 mio USD

Yemen 345 mio USD

Malta 268 mio USD

Şu tabloya göre bakarsak yerel para birimleri ile ticarete başladığımız anda ülkede Rus rublesi ve Çin yuanı zıplayacak. Bunun yanında oransal olarak daha az olmak kaydıyla TL, Suriye para birimi ve Surinam para birimine karşı çok fazla güçlenecek görünüyor.

Sonuç olarak yerel para birimleri ile yaptığımız ticaretler sonucunda rezerv para birimi olan doların kullanımı azalacağından dolara olan bağımlılığımızın düşeceği kesin. Ancak dış ticaretimizde sürekli açık verdiğimiz ülkelere karşı da para birimimizin değer kaybedeceği de muhakkak görünüyor.

Bu kapsamda yerel para birimi ile ticaret stratejisinin etkisinin cari açık sorunumuza ilaç olacağını söylemek biraz zor görünüyor. Ancak muhakkak dolara olan bağımlılık düşecektir ve farklı para birimlerine olan bağımlılık ortaya çıkacaktır. Bu taktirde ise o ülkelerin merkez bankalarıyla yapılan swap veya karşılıklı line anlaşmaları ile sorun çözüme kavuşturularak refah dengelenmesi sağlanmaya çalışılabilir.

Fakat yine bu tip çalışmalarda ortaya çıkan bir sorunda o ülkenin sizin üzerinizde ekonomik avantajını kullanarak güç uygulamaya çalışmasıdır. Mesela Rusya ile olan ilişkilerimizde Ruslar bu durumu ayıkıp “dur lan şunlara biraz ruble vermeyelim de bu kış biraz donsunlar, Karabağ’dan defolup gitsinler eheheheheh” diyebilir. Sen de o taktirde patlarsın.

Bağzı Fanteziler

Tabi insanın aklına şu geliyor: Bizim yapmış olduğumuz ticaret sonucu cari fazla verdiğimiz ülkelerin parasını alalım (mesela Suriye Lirası) , bu aldığımız dövizleri nakit teminat verip o ülkelerden ruble kredi çekelim ülke içinde Rus rublesinin yükselmesini engelleyelim şeklinde. Şimdi bu da bir düşünce tabi. Ancak bu taktirde iş yine dolar ve euro tabanlı mevcut dünya düzenine geri geliyor. Sadece araya swift olmayan farklı bir para transfer sistemi koymuş oluyoruz. Çünkü piyasalarda arbitraj var. Yani sen bu hareketi yaptığın anda Rus rublesini o anki piyasa değerinden değil kademeli olarak yükselerek alacaksın. Ya da o ülkede o kadar Ruble olmayınca o da dünya piyasalarından talep edecek ve dolayısıyla ruble yine yükselecek. Yani arbitraj kavramı piyasayı mevcut düzenine geri getirecek.

Özet geç: Yerli para birimleri ile ticaret maalesef cari açık sorunumuza çözüm olmaz. Şimdi dağılın üleynnn!

yatirimkurusu

10 yıldır finans sektöründe denetçi, İngilizce biliyor.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu
error: İçeriklerin kopyalanması engellenmiştir.