Taksi Plakası Almak

Bu yazımızda taksi plakası almak başlığı altında taksi plakasına nasıl yatırım yapacağınızı, sektöre ilişkin öngörülerimi, taksi plakası almak mantıklı mı sorularınızın yanıtlarını, taksi plakası yatırımında risklerin ve avantajların ne olduğunu kısaca izah etmeye gayret ettim.

Taksi Plakası Almak

Taksi plakası almak, plakalar arasında (diğer plaka yatırımları için Minibüs Hattı Almak ve Otobüs Hattı Almak yazılarımı okuyunuz.) likidite bazında en likit olan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarındandır.

Günlük olarak nakit akışı olan, kendi kendini amorti etme yeteneği yüksek olan yani yatırım geri dönüş oranı en yüksek bir yatırım tipidir. Son dönemde peydah olan uber gibi unsurlar olsa da çok sayıda bürokratın taksi plakası yatırımının olması bürokrasinin rekabete engel olacak yasalar çıkarmasını ve sektörü korumasını sağlıyor. Yine taksi plakası alan çok sayıda bürokrat olması taksi plakası arzının talepten her daim düşük kalmasına ve taksi plakasının fiyatının düşmemesine neden oluyor. Yapılan bir araştırmaya göre şöförlerin taksi plakasına sahip olma oranı %5.

Taksi Plakası Almak : Maliyetler

Taksi plakasını sadece plaka olarak işletmeye tahsis edebileceğiniz gibi bir araç alıp üstüne taksi plakasını yapıştırıp da işletmeye verebilirsiniz. Bu aşamada bir taksi plakası yatırımcısının karşılaşacağı maliyet kalemleri şöyle;

*Plaka bedeli

*Araç bedeli

*Günlük olarak ödenen taksi durağı kayıt bedeli

*Aracın yıllık MTV si

*Aracın muayenesi (2 yılda bir/yılda bir)

*Aracın yıllık bakımı

*Aracın normal araçlara göre kısmen daha yüksek olan kasko ve zorunlu trafik sigorta bedelleri

*Şoförlerin SGK’sı

*Kredi ile alıyorsanız kredi faizi tutarı

Şoför Seçimi ve Önemi

Bu yatırım tipinde benim hesaplamalarına göre en karlı yatırım türü plaka ile birlikte aracı da işletmeye vermektir. Bu şekilde  şoförden günlük olarak sabit kira alırsınız.(2019 için İstanbul’da yanlış bilmiyorsam 300-400 TL arası) Tabi taksi yatan bir varlık değil. Günde iki şoför sizin plakanızı ve aracınızı kiralar. Yani 24 saat iki vardiya çalışır. İki şoförle de ayrı ayrı anlaşırsınız.

Bu arada size naçizane tavsiyem şoförlerle üç kuruş beş kuruş için pazarlık yapmamanız yönünde. Zaten adam belirli bir süre size vereceği günlük kirayı vermek için çalışacak. Bu kirayı çıkartamadığı her an sinir strese girecek ve aracınıza zarar verecek. O yüzden şoförlerden alacağınız parayı piyasa ortalamasından yüksek şekilde belirlemeyin. Bana sorarsanız da görüşlerinizden taksi plakasına istinaden alacağınız günlük ücret piyasa ortalamasının biraz daha altında olsun. Bu sizin aracınıza iyi bakım ve uzun süreli istihdam ilişkisi olarak geri dönecektir. Bunu da şoförle anlaşma yaparken özellikle belirtin.

Plaka yatırımlarında önemli mevzulardan biri şoför seçimidir. Şoför önemli. Niye önemli? Eğer araba şoföre ait değilse ve siz arabayı kötü bir şoföre emanet ettiyseniz geçmiş olsun. Sürekli masraf çıkaran bir belanız oldu. Öte yanan ROI’niz yani yatırımınızın geri dönüş süresi oldukça da uzadı. Çünkü araba kaza yaptığında siz sadece masraf olur, sigorta tutarı artar diye düşünüyorsunuz ama o arabanın çalışmadığı her dakika aslında masraftır ve senin yatırımının geri dönüş süresinden yer. Şoföre bu yüzden dikkat edin. Hele madde bağımlısı, alkolik vs. tipleri istihdam etmeyin.

İstanbul’da Taksi Plakasına Yatırım

İstanbul’da taksi plakası satış usulü bijon şeklindedir. Bir aracın 4 tekeri, her bir tekerin üstünde de 4 bijonu bulunur. Siz yatırıma bir bijon alarak başlayabilirsiniz. Eğer 4 bijonunuz olursa 1 tekeriniz olur. Şayet 4 tekeriniz olursa hayırlı olsun bir taksi plakası sahibisiniz demektir.

Taksi plakası almak İstanbul için tekelleşmiştir diyebiliriz. Piyasayı domine eden ve taksi plakası fiyatlarını belirleyen 2-3 firma bulunmaktadır. Fiyatları genelde bunlar belirler. Ben dışarıya link verip yönlendirmek istemiyorum ama Google amcaya sorarsanız o size yardımcı olur.

Taksi Plakası Yatırımında Durak Konusu

Taksi plakası yatırımınızda dikkat etmeniz gereken bir diğer husus durak meselesidir. Taksi plakanızın kaydolacağı durak ve durağın hinterlandı(faaliyet gösterebileceği hat) ile durağın bulunduğu yerin popülaritesi olmalı. Tabi popülarite arttıkça durak günlük ücreti de artacaktır.

Siz taksi plakasını aldığınızda plaka bir durağa tahsisli olarak çıkmaz. Siz gidip taksi plakası sahibi olarak bir durağa kayıt olur ve o durağa belirli bir tutar ödersiniz. Eğer durağın bulunduğu yer toplumun çok fazla tercih ettiği bir yer ise (örneğin şehrin tek AVM’sinin önündeki durak) durak kayıt bedeli biraz yüksek olmaktadır. Ancak yine de taksi plakası devir alırken araba halihazırda bir durağa kayıtlı da olabilir. Bunu plakayı devraldığınız kişiye muhakkak sorun.

Bunun yanında bazı duraklar ,mesela yeni hava limanının taksileri, kendi hinterlandına yabancı taksi sokmuyor ama dışarıya da yolcu alıp götürmüyor. Yani normal taksi gibi indi bindi yaptırmıyor. Biraz daha detay anlatacak olursak mesela hava limanından yolcuyu aldı, Beşiktaş’a götürdü. Taksici Beşiktaş’tan yolcu alıp Beylikdüzü’ne götürmüyor. Direk geriye hava limanına geri dönüyor. Duraklarda bu durum az rastlanır bir vaziyet olsa da bu durumu göz önüne alın. Gelir durumunu ciddi şekilde etkileyecektir.

Taksi Plakası Sayısı Neden Artmıyor?

Diyeceksiniz ki kardeşim bu taksi plakası fiyatları bu kadar uçuk madem, devlet plaka sayısını arttırsın fiyatlar düşsün. Ama kazın ayağı o şekilde değil. Taksi plakasına yatırım yapanların ağırlıklı kimler olduğunu belirtmiştim. Bu kişiler bildiğin lobi.

Niye lobi diyorum. Çünkü İstanbul’da en son taksi plakası 1966 yılında arz edilmiş.  Yani bu taksi plakası fiyatının düşmesi için oy kaygısı gütmeyen, lobi faaliyetine maruz kalmayacak bir hükümet gerekiyor ki bu laf zaten kendi içerisinde kendisini bitiren/imha eden bir laf. Çünkü demokrasilerde (bakın Türkiye için demiyorum hangi ülke olursa olsun) bu tip lobicilik, cemaatçilik, menfaat temelli esasen gayri resmî bir çete olan ama resmi varlığı ya da kimliği bulunan oluşumlar eksik olmaz ve karar mekanizmasını derinden etkiler.

Uber Olayları ve Alternatifleri:

Hatırlarsanız dünyaca ünlü Uber şirketinin Türkiye pazarına girmesi ile taksi plakası almak isteyenlerin kafası epeyce karışmıştı. Uber nedir derseniz herkesin taksicilik yapabildiği bir platform. Kayıt oluyorsunuz, taksiciliğe başlıyorsunuz ve müşterilerinizin verdiği puanlara göre müşteri sayınız artıyor. Oldukça şeffaf ve güzel bir uygulama. GPS üzerinden takip edilebiliyor olması, araçların çoğunun içinde kamera gibi destek ekipmanlarının bulunması da cabası.

Ortalığın karışmasının sebebi ise Uber’in özel bir plaka ile değil herhangi bir alelade plaka ile taşımacılık yapmasıydı. E haliyle ulaşım için özel bir plaka ve bunun getirdiği yüksek maliyet gerekmeyince bu kişilerin yani Ubercilerin maliyeti düşük olduğundan ve hizmet kalitesi daha yüksek olduğundan (uygulamasından gideceğiniz yeri seçerek ücreti gösteriyor, kısa mesafe için gelmem gibi koşullar öne sürmüyor, hava yağmurlu çamurlu v.b. demiyor) insanlar bu uygulamayı çok daha fazla tercih etti.

Taksici esnafı her ne kadar bu adamlar vergilerini vermiyor diyerek herifleri dövse de mesele vergi meselesi değil ve aslında Uberciler vergilerini veriyor. Sıkıntı burada değil. Sıkıntı bu adamların çoğalmasında ve taksi plakasına milyonlarca lira yatıran kişilerin yatırımlarının geri dönüş sürelerinin uzamasında. Hem de çok uzamasında. 

Taksiciler bir şekilde Uber ile yaşadıkları savaştan galip geldi ama halen korsan taksi işine bir çözüm bulabilmiş değiller. Buna da çözüm bulabileceklerini hiç zannetmiyorum. Bu arada mevcut taksilere alternatif olarak da uber benzeri birçok uygulama da pazarı görünce yavaş yavaş ülkeye yerleşmeye başladı.

Bu alternatifler arasında Careem, Olev, Yolo ve Scooty, Martı Scooterları var. Scooty diğerlerinden biraz farklı. Bildiğimiz sarı taksinin motorsikletli versiyonu diyebiliriz.

Taksi Plakası Yatırımının Geleceğine İlişkin Görüşlerim

Benim bu yatırım (aslında bunlar yatırım filan değil bildiğin ranttır.) alanına ilişkin nihai görüşüm, devletin ya da yeni taksi plakası verilmesini engelleyen bürokratların teknolojik gelişimin önünde duramayacağıdır. Uber ile bir darbe yedi taksiciler. Aslında Uber ile bu taksicilere çok muhtaç olunmayabileceği, sadece devletin/hükümetin onları korumasıyla buralarda kalabildikleri ve en önemlisi tüketicilerinde bu taksicilerden rahatsız olduğu ortaya çıktı.

Özellikle Atatürk Havalimanının bombalanması sırasında, oradaki taksici denen insanımsı yaratıkların durumdan faydalanarak 100 TL’den aşağıya kimseyi götürmem demeleri, yine taksicilerin insanları kısa mesafeye götürmemesi, taksicilerin yağmurlu günlerde arabalar pisleniyor diye yolcu almamaları toplumda ufaktan bir kin yarattı bu gruba karşı. Ancak Uber gibi kaliteli bir hizmet gelince mevcut taksilerde inanılmaz bir gelişme de gözlendi. Her ne kadar fiyat bağlamında gelişme olmasa da içerdeki lükslük düzeyi, sigara konusu, kredi kartı ile ödeme imkânı, ekranlar vs. Bitaksi uygulaması filan ciddi zorladı taksicileri. Bundan sonra gelecek dalga daha sert olacak. Ve muhtemelen biraz yıkıcı olacak. Yani rekabet sertleşecek.

Yine son dönemde özellikle şöför tarafının bastırması ile bu taksi plakasının bir yatırım aracı olmasından duyulan rahatsızlık var. Sanırım yeni uygulama ile artık bilfiil taksicilik yapmayan kişilerin taksi plakası almasını engelleyecek düzenlemelere gidildi. Ancak halen kanunun arkasını dolananların bulunduğunu da duyuyorum. Ama uzun vadede bu işi, ekmeğini bu yolla para kazanmayanlar dışındakilerin plaka sahibi olmasını, temelli olarak kaldıracaklarını ve engelleyeceklerini öngörüyorum.

Özetle ben taksi plakasına yatırımı pek uzun vadeli bir yatırım aracı olarak tercih etmezdim açıkçası. Ama sizin kendi görüşünüz. Yazıda detayıyla ifade ettiğim riskleri alabiliyorsanız taksi plakasına yatırım yapabilirsiniz.

Bunun dışında farklı alanlara yatırım yapmak istiyorsanız sizlere tavsiyem önce yatırım, birikim ve servet yazısını okumanız, akabinde ise kazandıran yatırım araçları başlığındaki diğer yatırım detaylarına uğramanız. İlla şöförlükten gideyim ben diyorsanız da sizler için hazırladığım otobüs hattına yatırım ve minibüs hattına yatırım yazıları ilginizi çekecektir diye düşünüyorum.