Tahvil Yatırımı ve Bono Yatırımında Kazandıran Tavsiyeler

Tahvil ve bonoyu hiç duymadıysanız Tahvil Nedir yazımı okuyup öyle gelin. Aslında tahvil yatırımı ve bono yatırımına konu menkul kıymetlerin ana başlığı sabit getirili menkul kıymetlerdir. Aracı kurumlarda tahvil yatırımı diye bir ibare bulunmaz, sabit getirili menkul kıymet başlığı altına bulursunuz. İnsan ilk bakıp bulamadığı zaman şaşırıyor. Biz tahvil yatırımı konusuna giriş yapmadan evvel her daim olduğu üzere yine kavramlardan gideceğiz.

Tahvil Yatırımı

Tahvil yatırımı nda siz yatırımcı olarak elinizdeki parayı bir kişiye vererek o kişinin belirtilen vadede bu parayı size geri ödemesini beklersiniz. Yani vade sonunda anapara + faiz geliriniz olur. Temel olarak mevduat yatırımı ile aynı mantıkta işlediğini söyleyebiliriz.

Devlet tahvili piyasada gösterge faiz diyebileceğimiz 1 yıllık en düşük garantili getiri yöntemidir. Tahvil yatırımı nda paranızı enflasyona karşı risksiz garanti altına almış olursunuz. Eğer risk profiliniz riskli yatırımları sevmiyor ise portföyünüzde daha fazla tahvil yatırımı na yer vermeniz gerekir.

Tahvil yatırımı sürecine ilişkin kazandıran yatırımları nasıl yapacağınıza ilişkin sizlere tavsiyem bu yazıma ek olarak mutlaka ama mutlaka En Çok Kazandıran Yatırım Nedir? Ve Kazandıran Yatırım Araçları Nelerdir? Başlıklı yazılarımı okumanızdır.

Bunun dışında tahvil yatırımı meselesinde temel olarak iki şeye yatırım yaparsınız: Birincisi düzenli nakit getirisine, ikincisi ise değer değişimine. Şimdi alt başlıklarda başlıkları takip ederseniz bunlara yer vereceğiz.

Bono Fiyatı Nasıl Hesaplanır?

Bono fiyatı hesaplanırken basit faiz ile hesaplama yapıldığından hesaplama kolaydır.

Normalde bütün aracı kurumların sitesinde hesaplama otomatik olarak yapılacak şekilde web araçları bulunur. Ancak ben işin detayını merak eden grup için formülünü buraya bırakıyorum.

Bono Fiyatı: nominal değer / (1 + vadeye kalan gün sayısı *faiz/365)

Bu fiyattan yukarıda alırsanız zararda altta alırsanız kara geçersiniz.

Satış kararınızı da buna göre vermeniz gerekir.

Tahvil Fiyatı Nasıl Hesaplanır?

Tahvil yatırımı yaparken iki şeye yatırım yaptığınızı söylemiştik. İşte bunların birisi tahvil yatırımı yaparken değer yatırımı yapıyor olmanız ki bu halde sizin temel hedefiniz tahvil yatırımı üzerinden gelir elde etmek değil değer kazancı farkından para kazanmaktır. Burada bilmeniz gereken birinci unsur tahvilin fiyatının faizi olduğudur. İkinci unsur ise tahvil fiyatı hesaplanırken tahvilin kuponlu olup olmadığına göre fiyat hesabı değişmektedir. Çünkü yukarda da yazdığım üzere kuponlu tahvilde kupon dönemlerinde ödeme yapıldığı için süreç daha farklı işler.

Kuponsuz Tahvil Fiyatı: nominal değer / (1+faiz oranı)ⁿ

N vade anlamına gelir.

Kuponlu Tahvil Fiyatı: (nominal değer/((1+faiz oranı)ⁿ) + (kupon ödemeleri toplamı / (1+faiz oranı) ⁿ)

Kuponsuz tahvil fiyatı temiz fiyattır, kuponlu tahvil fiyatı ise kirli fiyattır.

Durun Kaçmayın

Şu kadar finansal formülü görüp tahvil yatırımı ndan halen kaçmadıysanız iflah olmaz bir tahvil yatırımcısısınız demektir. Ama bu finansal formüllerden korkmayın ve kaçmayın. Bunu artık makineler hesaplıyor. Tahvil yatırımı ndan vazgeçmenize gerek yok yani.

Tahvil Yatırımı Avantajları

Yazının bu bölümüne kadar okudunuz. Hala sıkılmadınız ve ısrarla tahvil yatırımı yapacağım diyorsanız buradan sonra işin esasına girmeye başlıyoruz. Tahvil yatırımı nın sabit ya da değişken faiz getirili olduğunu söylemiştik. Şimdi diyeceksiniz ki kardeşim bunun mevduata para yatırmaktan farkı nedir bu durumu inceleyelim.

Öncelikle mevduat faizinde garanti üst sınırınız 150.000 TL’dir. Bu devletin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kapsamında size sağladığı garantidir. Tahvilde eğer devlet tahvil yatırımı yapıyor iseniz devletin bu faizi ya da anaparasını ödememe durumu yoktur. Garantidir. Düşünsenize Türkiye cumhuriyeti devleti borçlandığı tutarı ödemeyecek. Böyle bir şeyi hayal edebiliyor musunuz? Sanırım karın kırmızı yağması gibi bir durum. Ve bu tahvillerden sınırsız alma imkânınız var.

Özel sektör tahvillerinde ise tabii ki firma seçiminde dikkatli olacaksınız ancak şunu asla unutmayın, tahvilini aldığınız firma battı diyelim. Ne olacak? İflas masası kuruldu. Alacaklılardan birisiniz. İflas masası firmanın yani iflas eden firmanın borçlarının ödendiği yerdir. İflas masası toplandı, dediniz ki benim paramı verin kardeşim, bağırış çağırış (gerçekte böyle masa filan yok tabi o işin şakası) herkes parasını istiyor. İflas masası, yani alacaklılara mevcut iflas etmiş firmanın borçlarını ödeyecek kişi, önce devletin borçlarını (vergi,harç v.b. ) öder daha sonra ise ilk tahvil yatırımı yapan kişilere olan borçları öder. Yani bu özel sektör tahvilinin de ödenmeme olasılığı düşüktür.

Tahvil Yatırımı :Vergiler ve Likidite

Bu garantilerin yanında tahvil yatırımı ndan elde edilen faiz getirisi %10 stopaja tabi iken mevduat faizinde bu oran %20’dir.

Yine tahvil yatırımı nın en büyük avantajı likit olmasıdır. İstediğiniz zaman mesai saatleri içerisinde alım-satımını yapabilirsiniz. Oysa mevduatta mevduatın vadesini beklemez iseniz bankanız size o mevduatın faizini vermez. Dolayısıyla paranız boşu boşuna hesapta yatmış olur. Tahvil yatırımı yaptığınızda böyle bir durum olmaz. Serbest piyasada günlük hesaplandığından ve alım-satım yapıldığından serbest piyasa işlemiş faizi fiyata dahil eder ve fiyatlama bu şekilde yapılır. Tahvilin alınmaması, likit olmaması gibi bir durum yoktur zaten

Tahvil Yatırımı Stratejileri

Geldik işin en kilit noktasına. Şimdi sizlere tavsiyelerim doğrultusunda (açılan sayfada yatırım startejileri başlığının altını okuyun) risk profilinizi ölçtünüz. Bir karara vardınız ve portföyünüzün belirli bir kısmını garantili olan tahvil yatırımı olarak değerlendirmeye karar verdiniz.

Ama ne yapacaksınız, nasıl ve hangi strateji ile tahvil yatırım yapacaksınız? Gelin bu konuya detayıyla eğilelim ve size bir tahvil yatırımı stratejisi oluşturalım.

Bu yazıyı okumadan önce piyasa faizi diye bir şeyden bahsedeceğim. Bu bahsettiğim gösterge faiz diye de söylediğimiz 2 yıl vadeli devlet tahvilidir. Piyasanın gösterge faizi budur.

Eğer siz tahvil yatırımı nı sırf garanti gelir olsun, param boşa durmasın, ama istediğim zamanda bu tahvili satabileyim diyorsanız, portföyden ayırdığınız bu tutarı banka hesabınıza yatırın ve tahvil alım işlemlerini takip edip alın. Orada bulunan araçlardan faiz gelirinizin ne olacağı size gösterilir zaten. Göremezseniz de yukardaki formülle uğraşmayın başka bir aracı kurumun sitesinden görürsünüz.

Değişken Faizli Tahvil Mi? Sabit Faizli Tahvil Mi?

Benim tavsiyem imkanınız var ise kuponlu tahvil almanız. Bunun tek sebebi ise zaman içerisinde size nakit getiri sağlamasıdır. Yani düzenli nakit getirisi iyi bir şeydir. Bu parayı size erken verirse siz istediğiniz şekilde değerlendirirsiniz. Sonuçta nakit candır, nakit kraldır. Bir de kuponlu da yatırım geri dönüş oranı hesaplaması daha kolay oluyor. Diğer yatırım araçları ile daha kolay karşılaştırabiliyorsunuz.

Bunun dışında değişken mi sabit faizli mi bu tamamen sizin öngörünüze bağlı. Dediğim gibi değişken faizli seçerseniz enflasyona karşı kesinlikle gelirinizi korumuş olursunuz ancak enflasyon oranı ve dolayısıyla faiz oranı düşer ise geliriniz öngördüğünüzden daha az olur.

Sabit faizli de ise enflasyon dolayısıyla faiz oranı düştükçe siz zaten yüksek ve sabit faizden borç verdiğinizden piyasa ortalamasına göre oldukça avantajlı olursunuz. Ancak tersi durumda yani piyasadaki faizlerin yükselmesi durumunda üzgünüm. Alternatif olarak zarar etmiş olursunuz. Yani esnaf ağzıyla bu duruma kardan zarar diyebiliriz.

Tahvil Fiyatı ve Kar Zarar Tespiti

Bu bahsettiğim kısım sabit faizli tahviller için geçerlidir. Değişken faizlilerde zaten faizin değişken olduğunu bildiğiniz için burada bir kar zarar hesabına girmeyeceğim. Bunu göze almış olmalısınız en azından.

Tahvilin fiyatı faizidir. Şöyle düşünün;

90.000 TL’ miz var, devlet 5 yıl vadeli tahvil ihracına çıktı, benim yatırım planım 1 yıllık olsun. Faiz oranı ise sabit, kupon ödemesiz, %11 diyelim. Yani sizin sene sonunda alacağınız para 100.000 TL’dir.

Bu arada notunu düşelim, bütün tahviller 100 nominal ile arza çıkar. Yani sene sonunda devlet size 100 birim para verir. Siz bu tahvili iskontolu alırsınız.

Tahvil yatırımı nı yaptık tahvilleri attık portföye. Para orada duruyor kenarda.

Zaman geçti, dereler aktı, mevsimler geldi geçti derken TCMB ülkedeki siyasi sorunlar nedeninden kaynaklanan dolar çıkışı ve TL’nin değer kaybı nedeniyle faizi arttırma kararı aldı. Toplamda da 500 bps yani %5 arttırdı.

Piyasadaki faizler arttığı için sizin tahvilinizin fiyatı düşer. Yani ters orantılıdır. Ya mantıken zaten senin elinde yıllık %10 gelir getiren bir tahvil varken bundan sonra çıkacak tahviller %15’den çıkacak, mevduat faizleri direk %15’e vurmuş. Kim bakacak senin elindeki tahvilin yüzüne. Tahvil yatırımı patlar anlayacağınız.

Ha bu durum tahvilin likiditesini etkiler mi? Etkilemez. Yine satarsın. Ama yazdığım üzere kardan zararla satarsın. Piyasada %15 faiz varken kim alacak senin %12’lik faizini. Tabii ki alan olacak. Ancak herkes mezarcılık yapıp düşük fiyattan alacak.

Özetle tahvil yatırımında kar zarar hesabı şöyle yapılır:

Kar/Zarar = alınan fiyat – satılan fiyat + kupon ödemeleri

Alınan ve satılan fiyatı hesaplarken temiz fiyattan gideceksin.

Tabi bu temiz fiyat vade kısaldıkça değişecek. Şöyle oluyor onun mantığı da. Şimdi yukarıdaki örnekten aldın diyelim.

Tahvil Yatırımında Nasıl Para Kazanırım?

Tahvil yatırımında para kazanabilmeniz için (yine sabit faizliden bahsediyorum) siz tahvili aldıktan sonra faizlerin düşmesi gerekir. Mesela 100.000 TL %10 faiz örneğinden devam edelim. Ekonomik göstergeler çok iyi gittiği için TCMB faizleri %5’e indirdi diyelim.

Muhtemelen şu an elinizde piyasada en yüksek faizi veren tahvillerden biri var. Sabit kupon ödemeli faiz var. Diğer yatırımcılar artık piyasa faizine yakınsayana kadar yani sizin elinizdeki tahvil yatırımı nın getirisi yeni alan kişi tarafından %5’e yakınsayana kadar (%5,01’e kadar yolu var bu işin) sizin tahvilinize yüksek fiyat verir. Siz de %10 faiz değil ama %5 faiz için 6 ay beklemeniz gerekirken alım-satım işleminden kar ederek elinizdeki tahvili satmış olursunuz. İşte tahvilin tradein den yani alım satımından bu şekilde para kazanılır.

Tabi tersi durumda da tahvil yatırımı nın cortlayacağını anlatmama gerek yok sanırım.

Primli Tahvil/İskontolu Tahvil Alım Stratejileri

Şimdi efenim yukarda da yazdım. Bu tahviller ihaleye çıkılırken 100 nominal üzerinden satışa çıkar. Yani devlet size vade sonunda 100 TL verir. Siz bunu 100 TL’nin altında alırsanız iskonotlu almış olursunuz. Siz bunu 110 TL almış iseniz primli almış olursunuz. Peki insanlar neden primli tahvil almaktalar?

Piyasada insanların bir çok ihtiyacı oluyor. Bunu bir kenara koyarsak primli bir tahvil kupon tutarının yüksek olması münasebetiyle alınabilir. Diyelim ki aynı günde iki farklı tahvil var. İkisinin de vadesine 1 sene kalmış olsun. İkisi de yılda bir kupon ödemeli tahvil olsun. Bir tanesinin temiz fiyatı 95 yani iskontolu ve kupon ödeme faiz oranı %5 diyelim (A tahvili). Diğer örneğimizdeki tahvilin fiyatı primli yani 102 olsun ama kupon ödeme faiz oranı %20 olsun. (B tahvili)

Burada sizin A tahvilinde sene sonundaki getiriniz = 100- 95 +5 =10 TL’dir.

B tahvilinde sene sonundaki getiriniz= 100 – 102 +20 =12 TL’dir.

Başta primli aldığınız tahvilden zarar edeceğinizi sandınız ama şu an kardasınız. Allahın işi işte.

Tahvil Yatırımı Sonuç

Bir üst paragraf çok önemli. Bu paragrafı iyice özümseyin ve idrak etmeye çalışın. Hatta tekrar tekrar okuyun. Bu bilgileri gittiğiniz okullarda filan anlatmazlar size. MB bir faiz arttırır, elinde patlar senin tahvil yatırımı, bir çok şeyi tersten görürsün.

Şimdi bu anlattıklarıma göre bir strateji oluşturacaksınız. Tahvil al-satından (trade) mı para kazanacaksın yoksa bunu garanti nakit akışı olarak mı tuttun elinde?

Esas birinci karar vereceğin unsur bu.  Buna karar verdikten sonra portföyünde yer ayırıp beklentilerine bakacaksın. Neyi bekliyorsun?

Mesela ilerleyen dönemde faizin artacağını düşünüyorum ben gidip sabit faizli tahvil alayım. Bunu yaparsan geri zekâlısın. Böyle yatırım stratejisi olmaz.

Velhasıl yazıyı kapatmadan evvel her yazımda olduğu üzere belirteyim. Akıllı davranın, başkasına açıklayamayacağınız bir yatırım kararı vermeyin, patlarsınız.

Tahvil yatırımının detaylarına ineyim diyorsanız muhakkak Repo ve Eurobond Yatırımı yazımı da okuyunuz.