Trading Stratejileri

Efenim bu yazımızda konumuz trade dediğimiz, piyasada çok kişinin yapmaya çalıştığı, ancak hep ağzına yüzüne bulaştırdığı trading stratejleri konusu. Yazımızda trading stratejileri nelerdir, trading stratejileri ne zaman hangi koşullarda uygulanır meselelerine değineceğiz. Eğer halen okumadıysanız bu yazı dizisinin ilki olan trade stratejisi yazımı okuyunuz.

Yazıya girmeden evvel belirtmek istediğim birkaç husus var. Şahsım olarak hiçbir zaman trade edeyim para kazanayım arayışı içerisinde değilim. Bu yatırım stratejisinin de uzun vadede biriktirilen servetten ciddi şekilde tüketeceğini düşündüm hep. Dolayısıyla teknik bilgilerinizi tamamlamadan trading stratejileri uygulamayınız . Ciddi şekilde sermaye kaybına uğrayabilirsiniz.

Trading Stratejileri

Trading stratejileri genelde teknik analize ya da temel analize dayanırlar. İki analiz yöntemi de geçmiş verilerden hareketle istatistik veriyi kullanarak bilinmeyen geleceği tahmin etmeye dayanır. Kısaca bir olasılık hesabıdır. Gerçekleşmeme olasılığı her daim vardır ve olacaktır. %100 tutan bir trade algoritması henüz icat edilmemiştir.

Baktığımızda temel olarak üç tip trading stratejileri vardır.

Bunlar, teknik analize dayalı trading stratejileri, temel analize dayalı trading stratejileri ve miktarsal trade dediğimiz son dönemde popüler olmaya başlayan bir trading stratejisidir.

Teknik Analize Dayalı Trading Stratejileri

Teknik analize dayalı trading stratejisinde MACD, stochastics, moving avarages, RSI,ROC, Williams, Bullbear, gibi verilerden hareket edilerek tahmin yürütülür. Tekrar tekrar belirtmek gerekir ki teknik analizin önceliği yatırımcıların tepki fiyat göstergelerini görmek, bu göstergeleri mihenk taşı kabul etmek, geçmişteki hisse verilerinden ve yatırımcıların al-sat kararlarından faydalanarak tepki noktalarını tespit etmek üzerinedir. Şayet hesaplarınıza göre hissenin güncel fiyatı hesapladığınız tepki noktasından aşağıdaysa hisseyi alabilir, tam tersi durumdaysa yani hissenin tepki fiyat noktasından yüksek bir fiyatta olduğunu düşünüyorsanız açığa satış yapabilirsiniz.

Temel Analize Dayalı Trading Stratejileri

Temel Analize dayalı trade stratejisinde ise hisseye ilişkin temel verilere dayalı olarak yatırım stratejisi planlanmaktadır. Örneğin bir hissenin bilanço analizini ve gelir tablosu analizini yaptınız ve şöyle bir sonuca vardınız. Bu sene gelirler %20 arttı, enflasyonun %10 olduğunu düşünürsek reelde %10 artmış olmalı. Bu halde şirketin karı %10 arttı. Hisse başı karın %10 artması halinde hissenin optimumu F/K oranı mevduat faizine göre düşük kalacağından bu hissenin hedef fiyatı 55 olacaktır gibi bir analiz ortaya koymanız gerekir.

Ancak bunun için indirgenmiş nakit akım tabloları gibi yöntemleri bilmeniz faydanızadır. Özellikle aracı kurumların raporları genelde bu şekilde yayınlanmaktadır. Aracı kurumlar daha uzun vadeli yatırım yaptığı için yayınladıkları raporlar genelde 3 vakte kadar olduğundan temel analize dayalı trade strtejisinde kullanılmazlar. Bunu kendiniz yapmanız gerekir.

Quantitative Trading Stratejileri

Bir diğer trade stratejimiz ise miktarsal trade dediğimiz İngilizcesi quantitative trading olan bir kavram. Teknik analize dayalı tradinge çok benzeyen bu yöntemin teknik analize dayalı trade işlemlerinden farkı teknik analizden çok daha fazla kriterin gerçekleşmesi halinde alım ya da satım kararı verilmesi üzerinedir. Bu modelde çok fazla veri kullanılır ve bu verilerin regresyon analizi (birbirileri ile bağlantısı) yapılarak alım satım kararı verilir.

Long/Short Trading Stratejisi Nedir?

Temel olarak trade stratejisi kapsamında yatırım yapılacak araç seçilir. Seçilen araçlar yatırımcıya göre fiyatı olması gerekenden yüksek olan veya olması gerekenden düşük olan araçlardır. Fiyatı olması gerekenden yüksek olan yatırım aracı için kısa pozisyon alınır. Fiyatı olması gerekenden düşük olan yatırım aracı ise satın alınır ve beklenir.

Bu trade stratejisinde başta dünya ekonomisi olmak üzere sırasıyla ülke analizi, sektör analizi ve sektörün içerisinde hisse analizi yapılır.

Bir örnek verelim. (Çok üstünkörü bir analiz ciddiye alınmamalı sadece örnek olarak veriyorum) Şunu diyebilirsiniz mesela. Son dönemde merkez bankalarının fazla para basması nedeniyle insanlar çok fazla altına yatırım yaptı. Burada tarihsel olarak incelediğimde altının ons fiyatının 2.000 dolardan yukarı çıkması mümkün görünmüyor. Zaten altın sektöründe de bu şekilde bir hareketlenme arz kısıntısı da görülmüyor.

Bununla birlikte altın sektöründe faaliyet gösteren X firmasının değerlemesi kendi sektörünün ve borsa endeksinin oldukça üstünde görünüyor. İNA’ya göre hissenin fiyatı olması gerekenin üstünde yer alıyor olabilir. Bu taktirde X hissenin fiyatları koronavirüs aşısının tüm ülke sathına yayılacağı mart ayının 15 ine kadar düşecek gibi bir analize varıp o hisseye açığa satış yazabilirsiniz.

Bu short trade stratejisidir. Bununla birlikte söz konusu stratejinizi hedge edebilmek adına başka bir altın firmasının olması gereken değerinin altında fiyatlandığını tespit ederseniz bu hisse için ise hedge maksatlı long trade girebilirsiniz.

Pair Trading Startejisi Nedir?

Pair trading aslında temel olarak arbitraja dayalıdır. Bu stratejiyi uygulayabilmeniz için öncelikle iki farklı  varlığın (örneğin endeksin) tarihsel verileri çekilir. Bu iki farklı varlık arasında beta tarzı korelatif bir ilişki olup olmadığı görülmeye çalışılır. Eğer korelasyon ilişkisini tespit etmiş durumdaysanız mevcut grafiklerde aradaki spreadin (spread fark demek) olması gereken spreadde olup olmadığı kontrol ederek fiyatlamanın altta ya da üstte olduğunu görüp yatırım yapılması gereken varlığa yatırım yaparsınız.

Pair Trading Stratejisi Örneği

Mesela Tüpraş ve Petkim arasında bir korealsyon tespit ettik ve dedik ki bu iki firmanın hisse hareketleri birbirine ters gidiyor. Birinin fiyatı bir haftalık periyotta %10 arttığında diğerinin ki %5 düşüyor. İki hafta öncesinin verilerini esas alarak mevcut spreade baktınız ve Tüpraş’ın fiyatı %10 artmışken Petkim’in fiyatının %20 yükseldiğini gördünüz ki bu %25 spreadden şaşma demektir. Yani Hesaplarımıza göre petkim fiyatı şu an olması gereken değerinin %25 üzerinde. Hemen açığa satış girip beklediğiniz vadede trade stratejinizi uygularsınız.

Not: yukarıdaki örnek çok marjinal bir hadisedir. Genelde uygulanan aynı sektörde faaliyet gösteren iki firmanın aynı yönlü fiyat hareketleri arasındaki spreadin açılımında arbitraj fırsatı görmek ve düşük olanın yükselmesini, yüksek olanın düşmesini beklemek ve bu ikisine aynı anda oynamak şeklinde gerçekleşmektedir.

Swing Trading Stratejisi Nedir?

Swing trade, birazdan açıklayacağımız day tradingten farklıdır. Farkı ise day tradingte gün sonunda bütün pozisyonları kapatıp net kara bakmanızdır. Swing trade de ise day tradingten daha uzun vadede yatırım aracını elinizde tutarken temettü veya değer yatırımı dediğimiz yatırım tarzından daha fazla elinizden tutmazsınız. Yani aylara ve yıllara çıkan bir hisse alımı stratejisi swing trading değildir.

Swing tradingte hangi vadede yatırım yapıyorsanız o vadedeki yüksek ve düşük hisse fiyatı verileri esas alınır. Teknik analizdeki 52 haftalık hareketeli ortalama gibi temel veriler esas alınarak bir algoritma yazılır ve bu algoritma çerçevesinde hareket edilir.

Swing tradingin en güzel tarafı illa hisseyi en düşüğünden ya da en yükseğinden almak zorunda olmayıp sadece tavandan ya da tabandan biraz altta ya da üstte almanızın yeterli olmasıdır.

Yani swing tradingin hem gün anlamında kısıtlı durumu hem de temellerine baktığımızda trende atlayayım bir tarafından son durağa gelmeden ineyim den ibarettir. Bunun için endeksin genel hareketini ve hissenizin endeksi betası ile ilişkisini iyi bilmeniz gerekir. Ayı piyasasını ya da boğa piyasasını kesinleştirdiğinizde dalmanız tavsiye edilir.

Day Trading Nedir?

Day trading stratejisi ise piyasanın açılışı ile varlık yatırımına başlayıp gün sonunda açık pozisyon bırakmadan günü tamamlamaktır. Temel amacı yine spekülatif hareketten para kazanmak olmakla birlikte tradingin ortaya çıkarmış olduğu riski bertaraf etmek maksadıyla gün sonunda pozisyonların kapatılması tavsiye edilir. Bu sayede yatırımcı psikolojisi ve pozisyona olan inanç zafiyeti tamamen bertaraf edilmiş olur ki trade sürecinde içinde olabileceğiniz en boktan ruh hali budur.

Tabi böyle övdük mövdük ama day tradingi kumardan farklı kılan nedir diye sorsanız oturup size bir cevap da veremeyebilirim. Yani baya riskli işlemlerdir. İddia kuponu mantığıyla aynı çalışır.

Şunu da ekleyelim. Tahminleri yanlış çıkan ya da zarar pozisyonu kendisine dokunmayan bir çok yatırımcının day tradingten swing trade zıpladığı görülmektedir. Ancak şahsi görüşüm day tradingin en tehlikeli kısmı bu day tradingten swing trade atlandığı andır. Çünkü hikaye genelde day tradingten swing tradinge oradan da uzun vadeli yatırıma dönülmesi ile sonuçlanmaktadır.

İşin çok büyük kısmı haber akışını takiptir. Ancak dünya üzerinde henüz sadece haber akışını takip ederek para kazanan bir canlı yoktur. Bu yüzden biraz geleceği tahmin (işkembe-i kübradan sallama) yeteneğiniz olması gerekir. Ha çok da övünmenize gerek yok. Ortalama bir iddia bahisçisinden daha yüksek bir kazanma olasılığına sahipsiniz. Bir bahisçinin kazanma olasılığı %33,3 iken sizin day tradinginizde kazanma olasılığınız %50’dir çünkü fiyat ya düşecektir ya artacaktır.

Scalping Trading Stratejisi Nedir?

Efenim temel olarak Day tradingin bir metodudur. Day trading sırasında ortaya çıkan kısa süreli arbitrajlardan ve fiyat boşluklarından faydalanma temelli bir trade tarzıdır.

Nasıl yapılır hemen örnekleyelim. Piyasada malum çok sayıda işlem yapılmaktadır. Gün başı ve gün sonu alım ve satım teklifleri arasında farklılıklar bulunur. Ancak borsa hem alıcı hem de satıcı konumunda olan kişilerin emirlerini sınırlandırmaz. Bu boşluklardan faydalanarak tırtıklanmaya çalışılır.

Mesela diyelim ki Aselsan hissesinin fiyatı 5 TL . Gün başında trade gömleğinizi giydiniz (gerçekten var böyle bir gömlek bu arada) alım emri : 5,01 *100 Lot, Satım emri : 5,05 *100 lot

Yani aynı anda 501 TL alış 505 TL satış emri girdiniz. Aradaki fark o an tamamlanabilir ve siz hiç yoktan 4 TL para kazanmış olursunuz. Şayet işlem hacminiz 100.000 Lot olsa idi bu aradaki farktan 4.000 TL para kaldırmış olabilirdiniz. (genelde böyle olmaz çünkü piyasa arbitrajı her ilerleyen saniyede eritir.)

Şunu muhakkak ekleyelim. Tahtası sığ dediğimiz gözelatı pazarında ya da hiç hacmi olmayan hisselerde scalping yapamazsınız büyük patlar. Hatta büyük hisselerde yapabilirsiniz sadece.

Eğer yatırım yaptığınız hissenin volatilitesi yani fiyat farkı fazla olan bir hisse ise daha fazla para kazanabilirsiniz. Unutmayın scalping stratejiniz day tradinge uzarsa kaybediyorsunuz demektir.

Tavsiyeler ve Kapanış

Bu yazımızda kısaca trade stratejilerine değindik. Unutmayın ben trade stratejisine karşı bir insanım. Ancak “ben iflah olmaz bir kumar bağımlısıyım “deyip trading yapacaklar için şu check listi yapayım:

• Trade stratejini test ettin mi? Geçmiş verilerde başarılı olabilir miydi?
• Başarısız ise seni bu stratejinin başarılı olacağına iten şey ne?
• Stop loss kullanmıyorsan trade yapma, bilmiyorsan öğren
• Pair trade için zincir emir kavramını kullanmayı bilmiyorsan öğren
• Toplam portföyünün %2’sinden fazlasını trade işlemleri için kullanıyorsan iflasın yakın
• Trade de dinlenmek diye bir kavram var. Sürekli zarardaysan dinlen.
• Trade de üç önemli mesele var: komisyon, komisyon, komisyon…
• Trade yapma 🙂

Esen kalınız efenim, trade den uzak durunuz.