Serbest Kürsü

Trabzonspor 2021-2022 Şampiyonluk Sezonu Mali Durum İncelemesi

Cümleten selamlar. Her ne kadar Trabzonspor’u şampiyon olsun diye tutmasakta 38 yıl aradan sonra şampiyon olduk. Ben yaş olarak (33 yaşındayım) hiç şampiyonluk görmedim ve yaşamadım. Gerçekten bu yazıya başlarken duygulandım, gereksiz mutlu oldum.

En son 19-20 sezonu mali durumu değerlemesini yapıp loser diyerek kapatmıştım konuyu. Çok kızgın ve kırgındım. Ancak geldiğim aşamada o lafları boy boy bana geçiren kulübüme şükranlarımı sunuyorum. Hadi konuyu duygusallaştırmadan sayılara geçelim. 

Yani şampiyon kulübün mali durumunu analiz edelim.

Bilançoya Genel Bakış

Evet kıymetli kardeşlerim.  Öncelikle kulübümüz (sportif a.ş.) yine her sene olduğu üzere ülkedeki bütün futbol kulüpleri gibi resmi olarak borca batık vaziyette. Bunun bir diğer adı da teknik iflastır.

Bu durumun hem Trabzonspor hem de diğer Türk kulüpleri için kolay kolay değişeceğini zannetmiyorum. 

Özellikle kurların sürekli yükselmesi, yerli kuralının (hoş TFF sonunda yanlıştan döndü ama biraz geç oldu) gereksiz fiyat artışları yaratması, yerli kuralının etkisiyle kulüplerin futbolcu ihraç edememesi, içinde olduğumuz ve yalnızca 3 İstanbul kulübünün etrafında dönüp duran ve kesinlikle ülkeye yayılmayan futbol kültürü, sorumsuz başkanlar, zamansız ve manasız transferler… bu ortamda hiç bir kulüp kendini kolay kolay borç batağından kurtaramaz.

Teknik İflas Olunca Noluyor? 

Yani baktığımızda bu durumun değişebilmesi için aktif>pasif olmalı. Şu an eşit görünüyor ama özkaynağımız eksi bakiye. Özkaynağı sıfırlamak lazım. Bu takdirde kulübün resmi borca batık halinden kurtulabilmesi için yaklaşık 800 mio TL kar etmesi gerekiyor.

Teknik iflas vaziyeti şirketi iflasa götürme ya da sermayenin üçte biri ile yetinilmesi kararlarının alınmasını gerektiriyor. Genelde tamam kulüpler ikinci alternatifi kullanmaktadır. Yani faaliyetlere bu şekilde devam edilebiliyor. Onu da belirtelim.

Likidite Sorunları ve Getirdikleri 

Yine her daim olduğu üzere kronik sorunumuz dönen varlıkların yani 1 yıl içinde elden çıkarılması beklenen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynakları karşılamaması sorunu.

Buradaki vaziyet kulübün sürekli olarak borçlanması gerekliliğini gösteriyor. Tabii ki futbol kulübünün faaliyet döngüsü ile ticari firmanın faaliyet döngüsü farklı. Yani bu likidite sorunu bir ticaret firması için çok daha önemlidir. Çünkü kulüpler mal alıp satmaz ve yaptığı yatırımların sonucunun büyük kısmını (naklen yayın gelirleri) sene sonunda alır.

Yine şunu da belirtelim. Burada futbolcu sözleşme ve bonservis bedelleri duran varlıklar içerisinde. Normalde futbolcular likit olmayan varlık olarak görünse de baya baya likit varlıklardır. Yani bu hususu göz ardı ederek likit değil demek tam doğru değil. Bir diğer husus ise burada belirtilen futbolcu kalan sözleşme bedellerinin altyapıdan çıkan ve değeri olan oyuncuları içermemesi. Örneğin Ajax’a 10 mio Euro gibi bir bedelle transfer olacağı söylenen Ahmet Can Kaplan’ın değeri burada yok, varsa da oldukça düşük. Dolayısıyla likditeyi tamamen öldürüyor diyemeyiz bu kalem. Yani spor kulüplerinin bilançosunu incelerken gerçekten bu hususa dikkat etmek gerekir.

Buna rağmen kulübün elindeki futbolcuları satarak borcu kapatma/çevirme durumu olmuyor malumunuz. Bunu hiç bir yönetim yapamaz. Bu yüzden bu aradaki fark sürekli bir şekilde kredi borcu ve faiz gideri olarak kulübe yansıyor. Yani kulüp bilançosu sürekli borç doğuruyor ve bu borç zararı arttırıyor.

Burada muhtemelen siz kulüp hiç borçlanmasın o zaman diyeceksiniz. Hayır borçlanma sorun değildir ödeme gücünüzün üzerinde bir borçlanma yaparsanız bu sorundur. Bu konuya gelir tablosu kısmında daha detaylı değinildiği. Okumaya devam edin.

Aktif Varlıkların Esas Oğlanları

1,6 milyar TL tutarındaki aktif varlığın %36’sı maddi olmayan duran varlıklar, %25’i diğer alacaklar, %15’i maddi duran varlıklardan geliyor.

Alacakların Vaziyeti

Varlıkların %25’i yani (329 kısa vadeli alacak 78,4 uzun vadeli alacak) 407 mio TL’si diğer alacaklardan kaynaklanıyor.

Bunun detayına indiğimizde kulübün bu alacaklarının ilişkili taraf olan Trabzonspor Futbol A.Ş.’den olduğunu görmekteyiz. Bununla birlikte Trabzonspor futbol a.ş. ye 53 mio TL civarı bir borç görünüyor. Özetle nette futbol a.ş. den 350 mio TL civarı alacaklıyız.

Bunun detayını öğrenmeye çalıştım. Dip notları kurcaladım. Burada sene içerisinde Futbol A.Ş’ye kullanım hakkı bedeli olarak 10 mio TL borçlanılmış. Bu tutar stadın kiralanması ile alakalı olsa gerek.

Bunun dışında futbol a.ş. ye verilmiş olan borçlardan dolayı oluştuğunu tahmin ettiğim 203,1 mio TL bir faiz geliri yazılmış. Sanırım kulübün yani sportif a.ş.’nin alacağının büyük bir kısmı buradan kaynaklanıyor.

Niye bu para futbol a.ş. ye veriliyor, futbol a.ş. bu parayla napıyor bilgim yok. Muhakkak bir karşılığı yahut açıklaması vardır lakin ben elimdeki kaynakla bu kadar gidebildim.

Diğer Muhtelif Varlıklarımız

Yukarıda yazmış olduğum aktif kalemlerin dışında diğer nakit, ticari alacaklar (piyasadan alacaklar), finansal yatırımlar, stoklar, peşin ödenmiş giderler bunlara girmeye gerek görmüyorum. Hem tutar olarak düşükler hem de pek ilgi çekici değiller.

Gayrimenkuller 

Bilançonun yukarıda verdiğim aktif kısmında yatırım amaçlı gayrimenkuller kaleminde 14 mio TL’lik bir bakiye var. Bu benim ilgimi çekti. Dip notuna baktığımızda bu gayrimenkulün TS Club’a ait bir gayrimenkul olduğu ve bu sene değerlendirildiği söylenmiş. Yani geçen seneye göre aradaki fark ekspertiz değeri farkından geliyor. Ts clubın hangi binası bu tabi bilgim yok.

Devam ettiğimizde 245 mio TL tutarında arazi ve arsa varlığı görmekteyiz. Burada geçen seneye göre 170 mio TL civarı bir artış görüyoruz. Buradaki artışın sebebi yine ekspertiz raporunun yenilenerek değer artışının bilançoya yansıtılması.

Bu arazi arsa ve binaların da ts club a ait olduğu belirtilmiş. Açıkçası bunların da hangi binalar olduğunu bilmiyorum.

Futbolcu Sözleşmeleri ve Lisans Hakkı

Maddi olmayan duran varlıklar kalemini incelediğimiz de toplam bakiyenin 587,4 mio TL olduğunu görüyoruz. Detayına indiğimizde 302 mio TL futbolcuların kalan sözleşme tutarları iken 284 mio. TL futbol a.ş. den alınmış olan Trabzonspor isim hakkı lisans bedeli olarak görünüyor. Tabi bu sözleşmeyle (futbol a.ş. ve sportif a.ş. arasındaki) 2019’da satın alındı. Sözleşme 2035-2050 yılları arası Trabzonspor adının kullanım hakkını ve lisanslama bedelini içeriyor.

Pasifler

Kulübün pasif toplamı 1,6 milyar TL. Ama burada sermaye 800 mio tl eksi bakiyeli hali. Eksi bakiyeli sermaye mi olur kim kimi koparıyo para mı aldınız lan kulüpten diye efelenmeyin. Bu yıllar itibariyle birikmiş zarar tutarları. Aktif ile eşleştirmek için sermayenin eksi bakiye vermesi lazım. Çünkü kulübün borç toplamı aktif toplamından büyük. Yani kulübün toplam kaynak kullanımı bir diğer deyişle borcu 2,4 milyar TL tutarında.

Bu kaynakların ya da borçların diyelim 948 mio TL si kısa vadeli yani bir yıl içinde ödenmesi gereken tutarken 1,4 milyar TL’si uzun vadeli borçlar.

Finans Alemine Borçlar 

Borçlar anlamında kulübün finans alemine olan yani bankalara olan toplam borcu 1,2 milyar TL. Toplam borcumuzun 2,4 milyar TL olduğunu düşünürsek borcumuzun yarısı bankalara diyebiliriz.

Bu borçların dağılımına baktığımızda borçların 203 mio su kısa vadeli kalanı uzun vadeli.

Şunu belirtelim: kulüp 2021 senesinde Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Denizbank’a olan borçlarını FYY kapsamında yapılandırdı. Yapılandırma vadesi 2030 idi ve ilk anapara ödemesi 2023’te başlayacak. 2023’e kadar sadece faiz ödüyoruz. 

Gelelim parasal dağılıma: kulübün finansal borçlarının yalnızca 44 mio TL’ye denk düşen kısmı Euro cinsinden ve faiz oranı %7,50. Bu Euro borçlanma yok gibi bir şey. Aman olmasın da zaten. Sonra kur farkından canımıza okunuyor.

TL borçlanmanın ortalama faizi ise %15,65. Gerçekten burada devletin kulüplere yaptığı güzellik çok iyi. Yani %15 le 10 sene vadeli olacak şekilde yapılandırma yapıldı. Tüm kulüpler gidip devletin elini ayağını öpsünler. 

Diğer Muhtelif Borçlarımız

Baktığımızda kulübün piyasaya 410 mio TL toplam borcu olduğunu görüyoruz. Bunun 315 mio.su kısa vadeli ve bu kısa vadelinin yarısı senetli borç. Burada izlenen bakiyenin muhteviyatı ts club tan tutun kulübün vadeli transfer ve futbolcu ödemelerine kadar geniş bir kapsamda.

Bunun dışında kulübün muhtelif borçlarına ilişkin bilumum kalemi görebiliyoruz bunları izaha gerek duymuyorum. Zaten borçların yarısı banka borçlarından oluşuyor. Bundan hemen sonra da piyasaya olan borçları geliyor.

Bilanço Son Yorum

Efenim bilançonun gücü gelir tablosundan, gelir tablosunun gücü de şirketin nakit akımından gelir diye bir klasik vardır. 

Bilançonun gücü özkaynaktan gelir ki biz de negatif dedik hatta teknik iflas dedik. Yani bu durum kolay kolay düzelmez. Bunun sebebi hem kur farkları hem de finansman giderlerinden kaynaklanıyor. Özetle futbolcu satıp borç kapanmadıkça bilançoyu toparlayamayız.

Gelir Tablosu Genel Bakış

Gelelim herkesin sevdiği kısma. Gelir gider olayları.

Efenim bu sene oynadığımız maçlar, kaldırılan kupalar vs. Toplam kulübe getirisi 656 mio TL.

Peki bu getiri için ne kadar para harcamışız? Tam 867 mio TL.

Baktığınız da kulübün ne brüt kar ne de faaliyet karı elde edemediğini görüyoruz. Yani faaliyetlerimiz şampiyon olmamıza rağmen bize kar getirmemiş.

Sanırım bu duruma şampiyonluk için katlanıldı. Başka bir izahı olamaz. 38 senenin acısını çıkarttığımızdan ben bu sene bu hadiseyi eleştirmeyeceğim. Ancak seneye hemen faaliyet karı olacak şekilde gelir tablosuna odaklanmamız lazım.

Burada olması gereken faaliyet karı elde edilmesi ve borç anapara ödemesi yapılarak finansman giderinin ödenebilir seviyeye çekilmesi gerekliliğidir.

Gelir gider çıkarttığımızda 210 mio TL olan zararımız genel yönetim ve pazarlama giderlerinin katkısıyla 245 mio TL ye çıkıyor. 

Burada muhtemelen 245 mio TL yazan esas faaliyetlerden diğer gelirler ile 235 mio TL zarar yazan esas faaliyetlerden diğer giderler kalemleri dikkatinizi çekmiştir.

Esas faaliyetlerden diğer gelirlerin 117 mio.su Tratoken kaynaklı iken 114 mio.su yabancı para alacaklarımız kaynaklı kur farkı geliri.

Esas faaliyetlerden diğer giderlerin yaklaşık 200 mio.su yabancı para borçlarımız için ödediğimiz kur farkından kaynaklanıyor.

Bu kalemlerin hemen akabinde gelen yatırım faaliyetlerinden gelen ve giden tutarlar var. Gelir yazdığımız tutarların 19 mio.su alınan yetiştirme bedelleri görünüyor. Gider yazdığımız tutarların 15 mio.su ise futbolcu satışı zararlarından kaynaklanıyor.

Finansman gelirlerimiz 204 mio TL denilmiş ama bunu zaten bilançoda gördük bu futbol a.ş. ye kullandırılan kaynaklardan geliyor. Nakit girişi yoktur bunun.

Finansman giderlerimiz ise içler acısı halde. Yani buna şu aşamada yapacak bir şey yok. Borç anaparasını ödemediğimiz müddetçe bu finansman gideri sorununu hep yaşayacağız. Görebileceğiniz üzere yaklaşık 245 mio TL sadece finansman giderimiz var. Neredeyse gelirimizin üçte biri. 

Özetle seneyi hatta şampiyon olduğumuz seneyi tam 188 mio TL zararla kapattık. 

Hasılat İncelemesi

Kulübün gelir yani satış kalemi detaylarını inceleyeceğiz.

656 mio TL lik gelirlerde 196 mio TL tutar ile aslan payını sponsorluk gelirleri alıyor. Onu hemen arkasından 173 mio TL ile naklen yayın geliri takip ediyor.

Kulüp bu sene hiç ummadığım şekilde çılgın bir ürün satışı yapmış ve toplamda 160 mio TL ürün satışından gelir yazmışız. Gerçekten inanılmaz.

Bilet satışlarından 53 mio TL gelirken kombine ve stat içi gelirlerden 30 mio TL gelir elde edilmiş. Kulübün sanırım geliştirmesi gereken hasılat kalemi bu olsa gerek. Gerçekten taraftar maça girerken az para veriyor görünüyor.

SMM/Maliyet Detayı

Efenim toplam 867 mio TL olan maliyetlerde aslan payı futbolcu ve teknik ekip ücretleri. Bunların toplam tutarı 580 mio TL. (10 mio TL’si gidenlere ödenen ücretler)

95 mio amortisman gideri yazmışız ama bunu reel zarar olarak görmeyin yani nakit çıkışı yok. Bunun yüksek olması futbolcularla alakalı.

Bunun hemen akabinde 70 mio TL ile ticari satışlara konu olan ürünlerin maliyetlerini görmekteyiz.

50 mio TL de seyahat kamp vs giderleri görünüyor.

Konsolide de bize kar yaratacak 3 kalem var. Bunlardan birincisi hasılat durumu. Hasılatı mevcut bu senedeki seviyede tutmamız gerekiyor. Şampiyonluk mücadelesi içerisinde olmazsak bunu ne kadar başarabiliriz bilmiyorum. Bununla birlikte önemli hususlardan birisi de futbolcu ücret ve bonservisleri. Sonuncu kalem de finansman gideri.

Seneye Ne Olur?

Kulüp tahminlerine baktığımızda bu sene toplam 800 mio TL gerçekleşen gelir toplamının (hasılat demedim) gelecek sene için 1,8 milyar TL olacağı tahmin edilmiş. Bu çılgın sapmada UEFA gelirleri 600 mio TL, oyuncu satış gelirleri 300 mio TL, mağazacılık gelirleri 300 mio TL tahmin edilmiş. Tahminlerin cesurca olduğunu belirteyim.

Benim tahminim UEFA gelirleri 370 mio TL civarı gelecektir. Oyuncu satış gelirleri ise şu an Berat 2,5 mio USD, Ahmet Can Kaplan ise 10 mio Euro gerçekleşti ve bu ikisi 230 mio TL gelir getiriyor. Bunun dışında futbolcu satacağımızı düşünmüyorum. Mağazacılık gelirlerinin ise 160 mio TL yi geçmeyeceğini düşünmekteyim.

Bu çerçeveden baktığımızda gerçekçi bir gelir toplamı ancak 1,3 milyar TL civarı olacaktır.

Kulüp gider toplamı olarak (smm demedim) 1,4 milyar TL öngörüyor. Burada eleştirebileceğim konu geçen sene 295 mio TL finansman gideri varken gelecek sene için bu tutar 160 mio TL olarak tahmin edilmiş. Bunu gerçekçi bulmuyorum.

650 mio TL kadro gideri planlanırken (35,2 mio euro kadro transfer ve ücret tutarı) diğer giderler makul görünüyor. Bunu takip edeceğiz tabii ki. Bir tahmin yapmak güç bu konuda.

Ne Yapılmalı?

Borç kullanım verimliliğine göre insanı vezir de eder rezil de. Biz geçmiş dönem borçları nedeniyle rezil durumda olmasak da borçları azaltmazsak süreci çevirmemiz zor görünüyor. Bunun için karlılık artmak zorunda.

Konsolide de bize kar yaratacak 3 kalem var. Bunlardan birincisi hasılat durumu. Hasılatı mevcut bu senedeki seviyede tutmamız gerekiyor. Şampiyonluk mücadelesi içerisinde olmazsak bunu ne kadar başarabiliriz bilmiyorum. Bununla birlikte önemli hususlardan birisi de futbolcu ücret ve bonservisleri. Sonuncu kalem de finansman gideri.

Şampiyon olduğumuz sezon yani gelirlerimiz pik yaptığı sezona göre değerlendirirsek hasılatımızın neredeyse yarısı yarısı kadar bir finansman giderimiz mevcut. Bu durum sürdürülemez. Ana para ödemesi yapılmadı müddetçe bu tutar azalmayacak. Yani şapkadan tavşan çıkarmamız lazım. Bu şampiyonluk anlamında değil. Futbolcu alma ve satma konusunda. Çünkü futbolun ana dinamosu bizim gibi kulüpler için bu şekilde.

Özetle kulübün mevcut durumdan daha iyi hale gelmesi ve finansal olarak kar edebilmesi için her sene avrupa kupalarına katılmak, burada oyuncu parlatıp satmak ve yerine yenisini koymak gerekiyor. Bununla birlikte taraftar baskısını hafifletmek adına bazı dönemler şampiyonluk mücadelesi de verilmesi gerekiyor. Zaten kulüp yönetiminin zorluğu buradan kaynaklanıyor.

Şampiyonluk mu Avrupa mı?

Efenim bu sene şampiyonluk senesi. Bu sene şampiyon olduk ve şunu fark ettik. Türk ligi sıçrama tahtasından ibaret ve o kupanın seni şampiyonlar ligine katmak dışında hiçbir önemi yok.

Çünkü şampiyonluk neticesinde aldığımız toplam para (tabi ürün satışlarına etkisini bir kenara koyuyorum) 180 mio TL. Yani takriben 10-11 mio. Euro.

Çok özür dilerim de bu para bırakın takım otobüsünün mazotunu bizi gezdirmeye yetmez. 

Ha tabi şöyle bir vaziyet var. Olur da bizimkiler zoru başarıp şampiyonlar liginde gruplara kalırsa elde edeceği gelir tutarı 19,7 mio Euro. Yani yaklaşık 365 mio TL’ki bu seneki hasılanın yarısı ediyor bu tutar.

Diyelim ki şampiyonlar liginden elendik. Bu sefer cebimize 5 mio euro teselli ikramiyesi koyuluyor ve UEFA avrupa ligine kalıyoruz. 15 6 mio euro da avrupa ligi grup katılım bedeli. Yani yaklaşık 20 mio Euro. İyi para gerçekten.

Misyonumuzu Gözden Geçirme Zamanı

Evet geldik zurnanın cortladığı yere. Efenim yukarda girizgahtan anlayabileceğiniz üzere bizim kulübün Türkiye liginde şampiyonluk, çılgın ürün satışları vs. hepi topu kazanacağı para bir şampiyonlar ligi ya da Avrupa ligi grubu etmiyor. Bu bence çok şeyi açıklıyor. Türk ligindeki aptal hakem tartışmaları, gereksiz s*dik yarışı filan hiç bunlara kasmadan doğrudan avrupayı hedeflememiz lazım.

Acı Gerçekler

Kulüp olarak bütçemizin küçüklüğü, muhtelif hususlar vs derken tam bir underdog takım olduk. Zaten bir Türk takımının şampiyonlar liginde kalıcı olamayacağı gerçeğinden hareket edersek tek hedefimiz avrupa ligi olmalı. Para orda. Huzur orda. 

Yolumuz bahtımız açık olsun. 

yatirimkurusu

10 yıldır finans sektöründe denetçi, İngilizce biliyor.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
error: İçeriklerin kopyalanması engellenmiştir.